This is a property of type Text.
Er zijn 500 pagina's die deze eigenschappen gebruiken.
" |
|
|---|---|
| "Good Quality" + | Het geheel van normen gesteld in de Kaderrichtlijnwater waardoor stroomgebieden een voldoend goede waterkwaliteit hebben. Source: HZ UAS + |
A |
|
| AWZI + | AfvalWater Zuiverings Installatie, meestal voor industrieel afvalwater. Source: HZ UAS + |
| Aerobe zuivering + | Biologisch proces, waarin bacterieen met behulp van zuurstof verontreinigingen in afvalwater omzetten tot koolzuur en water. Source: HZ UAS + |
| Afvalwater + | Waterstroom die na gebruik verontreinigingen bevat, die verwijderd moeten worden voordat dit water op een openbaar waterlichaam geloosd mag worden. Source: HZ UAS + |
| Afvalwaterkwaliteit + | De kwaliteit van water behandeld in een afvalwaterzuiveringsinstallatie. De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: HZ UAS + |
| Afvoer + | Stroom van oppervlaktewater in een rivier of kanaal. Source: Lenntech.nl + |
| Algen + | Algen is een grote groep verschillende organismen uit verschillende fylogenetische groepen, en veel verschillende taxa. Over het algemeen zijn algen plantachtige organismen. Meestal doen ze fotosynthese en zijn het aquatische organismen, maar ze hebben geen echte wortels, stammen, bladeren en weefsels, en ze hebben simpele voortplantingssystemen. Algen komen over de hele wereld voor in de zee, in zoet water en op vochtige stukken land. De meeste zijn microscopisch klein, maar sommige zijn vrij groot, bijvoorbeeld zeewieren die wel 50 meter lang kunnen worden. Source: Lenntech.nl + |
| Ammonium + | NH4+ ion, een verbinding van stikstof en waterstof die oplosbaar is in water. Source: HZ UAS + |
| Anaerobe zuivering + | Biologisch proces, waarin bacterieen in afwezigheid van zuurstof verontreinigingen in afvalwater omzetten tot water, waterstof, methaan en andere lichte organische stoffen. Source: HZ UAS + |
B |
|
| BZV + | Biologisch zuurstof vervruik (biological oxygen demand) - verzamelterm voor de componenten in een waterstroom die met behulp van bacteriologische processen geoxideerd kunnen worden - dit wordt ook wel biologische afbreekbaarheid genoemd. Source: HZ UAS + |
| Bebouwing + | Onder bebouwing kunnen twee dingen verstaan worden. Ten eerste de handeling van het bebouwen, het bouwen op een kavel; ten tweede het gebouwde, het geheel van alle bouwwerken op een kavel. Source: architectenweb.nl + |
| Belgische polderwater + | Afstromend water uit Belgische polders, dat door Evides wordt verzameld in opslagbekkens nabij Philippine en wordt gedistribueerd als industrie water binnen Zeeuws-Vlaanderen. Source: HZ UAS + |
| Biesbosch + | Nationaal Park De Biesbosch is een beschermd natuurgebied en het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa. Source: np-debiesbosch.nl + |
| Biodiversiteit + | Begrip uit de biologie waarmee zowel het aantal variaties in levenssoorten alsmede de verscheidenheid in oplossingen voor problemen rond ademhaling, voedselvoorziening etc. worden begrepen. Source: encyclo.nl + |
| Biologische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, en factoren. Biologische parameters kan algen en BZV zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Bodem + | Het bovenste deel van de aardkorst waarin planten wortelen. Onder invloed van het klimaat en vegetatie vinden er bodemvormende processen plaats die de bodem een typisch profiel geven. Source: digischool.nl + |
| Bodemkwaliteit + | De bodemgesteldheid die bepaalt voor welk gebruik de bodem op die specifieke locatie geschikt is. Source: HZ UAS + |
C |
|
| CZV + | Chemisch zuurstof verbruik (chemical oxygen demand) - de hoeveelheid zuurstof die nodig is om organische en anorganische componenten volledig te oxideren. Source: HZ UAS + |
| Calcium + | Calcium is van nature in wateren aanwezig. Het kan uit gesteentes zoals kalksteen, marmer, calciet, dolomiet, gips, fluoriet en apatiet opgelost worden. Calcium maakt een onderdeel uit van de hardheid van water, omdat het naast Mg2+ opgelost als Ca2+ in water te vinden is. Source: Lenntech.nl + |
| Chemische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren. Chemische parameters kan Nitraat, Fosfaat en CZV zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Coliformtelling + | Maat voor het aantal bacteriën in een watermonster (eigenlijk kolonievormende eenheden). Source: HZ UAS + |
| Cultuurlandschap + | Een landschap dat is ontstaan door de activiteiten van mensen. Een cultuurlandschap bestaat uit inrichtingselementen als wegen, akkers en weilanden, parken en vijvers, huizen en fabrieken, dorpen en steden. Source: digischool.nl + |
D |
|
| Demiwater + | Waterkwaliteit met zeer laag zoutgehalte en daarmee geschikt voor productie van stoom en andere hoogwaardige toepassingen. Source: HZ UAS + |
| Desinfectie + | Het zuiveren van vloeistoffen en oppervlakken van verontreinigingen. Om een vloeistof of een oppervlak schoon te maken, kunnen een aantal technieken gebruikt worden, zoals desinfectie met behulp van ozon. Vaak komt desinfectie neer op het uitschakelen van de aanwezige micro-organismen met een biocide. Source: HZ UAS + |
| Distributie drinkwater + | Netwerk waarover drinkwater wordt geleverd aan gebruikers. Source: HZ UAS + |
| Drinkwater + | Water geschikt voor menselijke consumptie - dit wordt geleverd door drinkwaterbedrijven. Source: HZ UAS + |
| Droogte + | Een uitzonderlijk droge periode die zolang duurt dat er een ernstige hydraulische evenwichtsstoornis ontstaat, zoals een slechte oogst of verminderde watervoorraad. Source: HZ UAS + |
E |
|
| Eutroficatie + | Vermesting of overbemesting verrijkt het milieu met voedingsstoffen, met name met fosfor en stikstof. Dit wordt ook wel eutrofiëring genoemd. Teveel voedingsstoffen in de bodem tast de soortenrijkdom van planten en bomen aan. Vooral arme of schrale bodems zoals heidegronden en de bodems van vennen, zijn gevoelig voor eutrofiëring. Source: encyclo.nl + |
F |
|
| Fosfaat + | Fosfaten, de zouten van fosforzuur, komen in de natuur aan veel plaatsen voor, ook omdat zij in verschillende soorten gesteente aanwezig zijn. Fosfaten komen echter niet alleen op natuurlijke manier (fosforcyclus) in water en andere milieucompartimenten terecht, maar ook door menselijke activiteiten. Source: Lenntech.nl + |
| Fysische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren. Fysische factoren kan temperatuur, saliniteit en troebelheid zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
G |
|
| Gebruik + | Een standaard manier van doen. Source: nl.wikitionary.org + |
| Geleidbaarheid + | De hoeveelheid elektriciteit die water kan geleiden. Deze wordt uitgedrukt in een chemische grootte. Source: Lenntech.nl + |
| Gescheiden riolering + | Stelsel die fysiek gescheiden en waarin rioolwater gescheiden wordt gehouden van afstromen hemelwater. Source: HZ UAS + |
| Grondwater + | In de bodem bevindt zich grondwater. Dit is water dat via sloten, meren en rivieren in de bodem is gezakt. Ook regenwater infiltreert in de bodem en zakt tot het niet verder kan door een bodemlaag die geen water doorlaat. Boven deze laag raakt de grond ‘verzadigd'. Dit houdt in dat de grond geen water meer kan opnemen. Source: www.riool.info + |
| Grondwaterkwaliteit + | Een goede kwaliteit van het grondwater in Nederland is van groot belang voor de functies die het grondwater heeft. Grondwater is in de eerste plaats een belangrijke bron voor de drinkwatervoorziening van mens en dier en voor hoogwaardige industriële producten (voedings- en genotmiddelen). Daarnaast heeft het grondwater een grote invloed op ecosystemen (zowel op het land en in het oppervlaktewater). De kwaliteit van grondwater in Nederland staat onder druk door vermesting en in mindere mate door verzuring, en verspreiding. Source: www.clo.nl + |
| Grondwaterstand + | Het peil van het grondwater op zeker moment op een zekere plaats. Source: HZ UAS + |
I |
|
| Industrie + | Alle activiteiten waarbij de mens grondstoffen bewerkt om er nieuwe producten van te maken. Source: digischool.nl + |
| Industriehergebruik + | Opnieuw inzetten van water, dat al eens eerder is gebruikt, binnen een industriële toepassing. Source: HZ UAS + |
| Industriewaterkwaliteit + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: Lenntech.nl + |
K |
|
| Afasie + | Stoornis in de spraak door beschadiging van de taalgebieden in de hersenen: delen van de frontale, temporale en pariëtale hersenschors en de thalamus van de dominante hemisfeer. In ruimere zin stoornis in expressievermogen (spreken, schrijven, gesticuleren) en in het begrijpen van expressieve uitingen van anderen. Verschillende soorten afasie worden onderscheiden op grond van de spontane taalproductie (vloeiend of niet-vloeiend) en de mate waarin verschillende taalmodaliteiten zijn aangedaan (spreken, taalbegrip, woordvinding, nazeggen). Bij alle typen afasie zijn in meer of mindere mate ook het schrijven en het lezen gestoord. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Alternatieve geneeskunde + | Het geheel van behandelingen die niet in de reguliere gezondheidszorg worden onderwezen en toegepast op grond van zowel ontbreken van wetenschappelijk aangetoonde effectiviteit als de theoretische uitgangspunten die conflicteren met gangbare allopathische opvattingen. Voornamelijk toegepast bij chronische aandoeningen waarvoor de patiënt al eerdere specialismen heeft geconsulteerd. Een alternatieve geneeswijze wordt toegepast in plaats van de reguliere, allopathische geneeskunde, een complementaire geneeswijze wordt toegepast in aanvulling op de reguliere, allopathische geneeskunde. Het geheel duidt men aan met ‘complementaire en alternatieve geneeswijzen’ (CAM). (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bedrijfsarts + | [[KNKR Dokter|Arts]] die zich curatief en primair (bij voorkeur) preventief bezighoudt met veiligheid, gezondheid en het welzijn van zowel de werkende mens als een werkgevende organisatie; geeft in die hoedanigheid adviezen aan werkgevers en werknemers, verricht (periodieke) keuringen en analyseert ziekteverzuim. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Behandeling + | Het ontvangen van geneeskundige zorg. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bestraling + | Toepassing van röntgenstraling of ioniserende straling (isotopen) uit een stralingsbron buiten het lichaam voor de curatieve of palliatieve behandeling van een maligne (zelden benigne) tumor, eventueel in combinatie met chirurgie of chemotherapie, met als doel de maximale beschadiging van het tumorweefsel waarbij het omgevende weefsel zoveel mogelijk wordt gespaard. Is er sprake van toepassing van ioniserende straling uit een stralingsbron binnen in het lichaam (isotopen in combinatie met tracers), dan spreekt men van nucleaire therapie. De term is niet te verwarren met ‘radiotherapie’. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bijwerking + | Schadelijke en/of ongewenste werking van een geneesmiddel dat in de gebruikelijke dosering is toegediend voor preventieve, diagnostische of therapeutische doeleinden. Betreft dus niet-verwachte effecten van genees-, voedings- of genotmiddelen. Men onderscheidt: type A-bijwerking: ongewenst effect, veroorzaakt door geneesmiddel in therapeutische dosering, voortvloeiend uit de farmacologische werking en voorspelbaar en dosisafhankelijk. Type B-bijwerking: ongewenst effect, veroorzaakt door geneesmiddel in therapeutische dosering, samenhangend met verhoogde gevoeligheid van een individu en daarmee onvoorspelbaar en meestal dosisonafhankelijk. Bij introductie van een nieuw geneesmiddel kunnen ernstige zeldzame bijwerkingen niet worden uitgesloten. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bloedarmoede + | Vermindering van de hemoglobineconcentratie (Hb) en/of het aantal erytrocyten in het bloed. Men spreekt van anemie bij een hemoglobineconcentratie <8,7 mmol/l bij volwassen mannen en <7,5 mmol/l bij volwassen vrouwen. Afwijkend plasmavolume bij overhydratie geeft lager Hb, dehydratie geeft hoger Hb. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bloedcontrole + | Laboratoriumonderzoek naar chemische bestanddelen van het bloed van een patiënt. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Bloedhoesten + | Het ophoesten van bloedig sputum of zuiver bloed, afkomstig uit de longen of de luchtwegen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Borstkanker + | Kwaadaardige woekering van cellen uitgaande van het borstklierweefsel. In Nederland de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Jaarlijkse incidentie ca. 13.000 vrouwen, jaarlijkse mortaliteit ca. 3500 vrouwen. De aantallen dalen door brede deelname aan bevolkingsonderzoek en behandeling met tamoxifen. Nederland telt ruim 75.000 vrouwen met borstkanker. Elke vrouw heeft kans van 1 op 8 om ooit borstkanker te krijgen. Risico neemt toe met leeftijd: <0,1% bij leeftijd 30 jr., ca. 2% rond 50 jr. en 10% bij 80 jr. Van de nieuwe patiënten met borstkanker heeft ca. 6% eerder een invasieve tumor in de andere borst gehad. Jaarlijks krijgen ca. 90 mannen borstkanker. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| CT-scan + | Computergestuurd tomografisch beeldvormend serieonderzoek met röntgenstraling waarmee afbeeldingen van dwarsdoorsneden (coupes) van het lichaam (schedel, buik, enz.) worden verkregen. Hierbij worden kristallen (detectoren) gebruikt die een grotere gevoeligheid hebben voor verschillen in absorptie van röntgenstralen dan film. De densiteitswaarden zijn in hoge mate een afspiegeling van de elektronendichtheid in het weefsel. Het contrastoplossend vermogen is zeer hoog. Bij CT wordt de röntgenstraling bij de buis via een diafragma-instelling tot een waaiervormige bundel gevormd. De röntgenbuis draait om het lichaam tijdens de belichting en een ring van (soms duizenden) kleine detectoren vangt doorgelaten straling op. Deze beweging wordt uitgevoerd in een vlak dat loodrecht staat op de lengteas van de liggende patiënt. Buis en detectorboog zijn gekoppeld en draaien samen om de patiënt, terwijl gedurende deze rotatie de transmissie wordt gemeten. Uit de verkregen meetgegevens wordt door de computer een afbeelding berekend: een dwarsdoorsnede van het menselijk lichaam. Dikte van de dwarsdoorsnede kan worden gevarieerd van 1 tot 10 mm. Het lichaamsdeel dat wordt onderzocht (bijvoorbeeld de buik) wordt op deze manier visueel in een aantal plakjes opgesneden (‘salamitechniek’). CT is een snelle techniek om verschillende structuren in het lichaam met relatief groot contrast af te beelden. In de buik kunnen organen, zoals lever, milt, nieren en bloedvaten, goed worden afgebeeld. In de thorax kunnen kleine afwijkingen in de longen of in het mediastinum worden waargenomen; toont tumormassa (actieve tumor, maar ook ‘restbindweefsel’ na behandeling). PET-scan toont of een tumor glucose verbruikt en onderscheidt zo actief tumorweefsel en restweefsel. Gezwellen bij het hodgkinlymfoom zijn altijd met PET aantoonbaar als zij groter zijn dan 1 cm. Intrinsieke contrastverschillen in het CT-beeld kunnen worden verhoogd door extra contrast (bijv. jodiumtoediening), waarmee bloedvaten, urinewegen en darmen dan wel pathologische processen in parenchymateuze organen (hersenen, lever) kunnen worden aangekleurd. Bij mensen met een allergie voor röntgencontrastmiddelen is CT gecontra-indiceerd. Dit onderzoek is moeilijk uitvoerbaar bij mensen met claustrofobie. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Cardiogram + | Curve of beeldscherm of printer/plotterpapier als resultaat van elektrocardiografisch onderzoek. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Chemo + | Behandeling met chemisch (synthetisch) bereide (genees)middelen (cytostatica) die tumorcellen in het lichaam doden of hun groei remmen. Cytostatica doden niet alleen kankercellen, maar ook gezonde cellen (in tegenstelling tot immunotherapie, dat specifiek op kankercellen is gericht en gezonde cellen niet beïnvloedt), met als gevolg bijwerkingen. Vaak meerdere cytostatica tegelijk om effectiviteit te verhogen en bijwerkingen te verminderen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Chirurg + | Arts die gespecialiseerd is in het uitvoeren van heelkundige verrichtingen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Coloscopie + | Onderzoek waarbij de binnenzijde van de dikke darm (colon) wordt bekeken met behulp van een buigzame, bestuurbare endoscoop (coloscoop), bijvoorbeeld om coloncarcinoom of colitis ulcerosa op te sporen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Consult + | Raadpleging van een arts, gewoonlijk door een patiënt, over diens ziekte. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Dermatoloog + | Huidarts, specialist in de dermatologie. Dit is het specialisme dat zich bezighoudt met onderzoek en behandeling van de ziekten van de huid, incl. het haar; als specialisme veelal gecombineerd met de venereologie oftewel de leer van seksueel overdraagbare infecties (soi’s; ook: seksueel overdraagbare aandoeningen, soa’s); beide gebieden worden gecombineerd in de dermatovenereologie. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Diagnose + | 1. De naamgeving van een bij de patiënt geconstateerde aandoening. 2. Een herkenning, onderscheiding en vaststelling van een aandoening. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Diarree + | Abnormaal frequente lozing van ongevormde, niet-ingedikte feces. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Diëtist + | Deskundige op het gebied van voeding en diëten. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Dokter + | Arts die beroepshalve patiënten behandelt. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Dood + | 1. Zelfstandig naamwoord: levenseinde. 2. Bijvoeglijk naamwoord: overleden, gestorven. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Echografie + | Beeldvormend onderzoek waarbij wordt gebruikgemaakt van teruggekaatste ultrasone trillingen. De terugkaatsing wordt beïnvloed door dichtheid van de tussenliggende materie. Deze methode (vergelijkbaar met radarpeiling) toont structuren met een omvang van enkele millimeters onder voorwaarde dat de weefsels ultrageluid anders reflecteren of absorberen. Afgrenzing van verschillende weefsels of organen is alleen mogelijk als er een overgang in akoestische impedantie tussen bestaat of als de dichtheid of aard van verstrooiende structuren in de weefsels verschilt. Op overgangen met grote verschillen in akoestische impedantie, zoals bij bot of bij lucht in longen of darmen, worden geluidsgolven echter vrijwel volledig gereflecteerd, waardoor de achterliggende structuren niet zichtbaar kunnen worden gemaakt. Echografie heeft dus haar eigen indicaties, hoewel er een zekere overlapping is met andere beeldvormende technieken. Belangrijkste voordelen zijn de gemakkelijke en snelle toepasbaarheid, het ontbreken van ioniserende straling of andere nadelige effecten en de lage kosten bij een betrekkelijk hoge diagnostische opbrengst. De structuren kunnen zonder superpositie in alle gewenste vlakken worden afgebeeld, waardoor een goed ruimtelijk inzicht kan worden verkregen. Onderzoekskwaliteit wordt echter sterk beïnvloed door deskundigheid en ervaring van de onderzoeker, die diagnose stelt tijdens onderzoek en dus niet later, op gefotografeerde monitorbeelden. Een ander bezwaar is dat lang niet alle gebieden (bot, lucht) in het lichaam goed kunnen worden bereikt en dat vet een verstrooiing van de geluidsbundel veroorzaakt, waardoor bij obese patiënten de beeldkwaliteit vaak suboptimaal (ondermaats) is. Voorbeeld van toepassing is visualiseren en cytologische punctie uit subpleuraal gelegen tumoren en supraclaviculaire lymfeklieren. (Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Euthanasie + | Opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene, maar wel op diens verzoek. Strafbaar, tenzij door een arts uitgevoerd en is voldaan aan bepaalde zorgvuldigheidseisen, geregeld via de wetgeving inzake euthanasie (Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, 2002). De wet stelt (per 2011) diverse zorgvuldigheidseisen: 1) arts moet overtuiging hebben gekregen dat er sprake is van vrijwillig en weloverwogen verzoek door de patiënt 2) arts moet overtuiging hebben gekregen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt 3) arts heeft de patiënt voorgelicht over de situatie waarin deze zich bevindt en over diens vooruitzichten 4) arts is met de patiënt tot de overtuiging gekomen dat er voor de situatie waarin deze zich bevindt geen redelijke andere oplossing is 5) arts heeft ten minste één andere, onafhankelijke arts geraadpleegd, die de patiënt heeft gezien en schriftelijk een oordeel heeft gegeven over de zorgvuldigheidseisen zoals bedoeld in de onderdelen 1 tot en met 4 6) arts heeft de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding medisch zorgvuldig uitgevoerd. Euthanasie geschiedt gewoonlijk door middel van toediening van een euthanaticum. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Euthanasieverklaring + | Schriftelijke verklaring waarmee iemand aangeeft in welke situatie hij/zij wil dat de arts euthanasie bij hem/haar uitvoert. In de Euthanasiewet wordt deze verklaring als zodanig erkend. Een zowel mondeling als schriftelijk verzoek legitimeert de arts het [https://www.nvve.nl/onze-diensten/wilsverklaringen-van-de-nvve/wilsverklaringeneuthanasieverzoek euthanasieverzoek] in te willigen. Een arts is hiertoe nooit verplicht en mag uitsluitend [[KNKR Euthanasie|euthanasie]] uitvoeren met inachtneming van de in de wet genoemde zorgvuldigheidseisen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Fysiotherapeut + | Paramedicus die bevoegd is tot het uitoefenen van [[KNKR Fysiotherapie|fysiotherapie]]. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Fysiotherapie + | Paramedische discipline die zich bezighoudt met de behandeling van standsafwijkingen en overige klachten van het steun- en bewegingsapparaat, onder andere door middel van systematische lichaamsoefeningen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Geestelijke verzorging + | Iedere activiteit die mensen helpt bij zingeving en levensbeschouwing. In de gezondheidszorg, bij defensie en bij justitie in Nederland is geestelijke verzorging de begeleiding die geboden wordt door een functionaris, de geestelijk verzorger, die daarvoor is aangesteld. Institutionele begeleiding bij zingeving wordt traditioneel verleend door levensbeschouwelijke instituten, zoals kerken. Voor mensen die niet in hun gewone leefsituatie waren, waren er speciale pastores (aalmoezeniers of rectoren), predikanten, raadslieden, die ervoor zorgden dat hun werk een vaste plaats kreeg in organisaties. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Geestelijke_verzorging Wikipedia]) + |
| Gezondheidszorg + | Geheel van maatregelen ter verbetering en instandhouding van de gezondheid van patiënten, in het bijzonder geneeskundige behandeling en verpleging. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Haarwerker + | Specialist op het gebied van haarwerk en pruik. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Hand-voetsyndroom + | Een [[KNKR Bijwerking|bijwerking]] van [[KNKR Chemo|chemotherapie]] die minder vaak voorkomt, is het hand-voetsyndroom. Dit syndroom ontstaat voornamelijk bij het gebruik van capecitabine. U kunt last hebben van: jeuk, roodheid, pijn of gevoeligheid, zwelling, schilferende of vervellende huid, blaren, infecties van de huid of de nagels. Krijgt u last van deze klachten, meld dit dan aan uw arts. Soms is het nodig de dosering (tijdelijk) te stoppen of te verlagen. (Bron: [https://www.kanker.nl/bibliotheek/chemotherapie/bijwerkingen/5329-hand-voetsyndroom Stichting kanker.nl]) + |
| Hematologie + | Wetenschap die zich bezighoudt met de fysiologie en de pathologie van het bloed en de bloedbereidende organen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Hersentumor + | Algemene aanduiding voor ‘tumor in de hersenen’. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Homeopaat + | Beoefenaar van de [[KNKR Homeopathie|homeopathie]]. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Homeopathie + | Complementaire, niet algemeen erkende geneeswijze, begin 19e eeuw in Duitsland door [https://nl.wikipedia.org/wiki/Samuel_Hahnemann Christian Friedrich Samuel Hahnemann] ontwikkeld (publicatie in 1810: ''Organon der rationellen Heilkunde''). Gebaseerd op het principe ''similia similibus curentur'' (laat het gelijke met het gelijke worden behandeld): een stof die in hoge dosering de ziekte veroorzaakt, geneest diezelfde ziekte bij gebruik in zeer lage dosering. Homeopathische middelen zijn afgeleid van stoffen die in de natuur voorkomen (planten, mineralen) en zouden het aangeboren genezende vermogen van het lichaam stimuleren. Hoe sterker de verdunning van het middel, des te sterker wordt de uitwerking ervan geacht. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Huisarts + | Arts, gespecialiseerd in de huisartsgeneeskunde. Dit is het medisch specialisme met betrekking tot de preventieve en curatieve eerstelijnsgezondheidszorg waarin de voortdurende, integrale en persoonlijke zorg voor de gezondheid van patiënt en diens leefomgeving (bijvoorbeeld het gezin) centraal staat. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Huisartsenpost + | Plaats waar huisartsenpraktijk gevestigd is. Alleen toegankelijk voor dringende gevallen 's avonds en in het weekend. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Hulpverlening + | Het organiseren en/of geven van zorg aan daartoe behoeftige personen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Inloophuis + | Een inloophuis is een meestal publiekelijk, vrij toegankelijke ruimte voor een specifieke doelgroep om tegemoet te komen aan behoeften van deze doelgroep. Er zijn in Nederland inloophuizen voor heel verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld psychiatrische patiënten, kankerpatiënten, bepaalde groepen ouderen of thuis- of daklozen. In inloophuizen kunnen activiteiten worden georganiseerd zoals informatieoverdracht, creativiteitssessies, bewegingsactiviteiten. Tevens kan in de huiskamer of ontmoetingsruimte of in counseling- en zelfhulpgroepen over persoonlijke problemen worden gepraat. Deze inloophuizen bestaan vaak alleen maar dankzij sponsors en/of ondersteuning van en door vrijwilligers. Ze zijn vaak gevestigd in voorzieningen met een maatschappelijke of welzijnsfunctie zoals buurthuizen en dagactiviteitencentra. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inloophuis Wikipedia]) + |
| Intensive care + | Ruimte in [[KNKR Ziekenhuis|ziekenhuis]] die is gepland en georganiseerd om door middel van een efficiënte groepering van apparatuur, intensivisten als gespecialiseerde artsen en ic-verpleegkundigen het functioneren van vitale organen van ernstig zieke patiënten te bewaken en in stand te houden totdat minder intensieve zorg geboden is. Aanduiding ‘beademingsafdeling’ dekt niet alle toegepaste technieken en is hierdoor verouderd. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Internist + | Specialist voor interne geneeskunde. Dit is het geneeskundig specialisme dat zich bezighoudt met ziekten van de inwendige organen en met algemene ziekten. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Kaalheid + | Haarverlies en kaalheid zijn veelvoorkomende klachten, de prevalentie van alopecia androgenica loopt bij mannen min of meer parallel met de leeftijd: 30% bij 20-30-jarigen, 40% bij 30-40-jarigen enzovoort. Alopecia areata wordt gezien bij 1-3 per 1000 mensen per jaar. Komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen, op alle leeftijden en met een piek rond de jongvolwassen leeftijd. Androgene alopecia is een fysiologische vorm van alopecia van het behaarde hoofd bij mannen (soms ook bij vrouwen). Familiaire predispositie en androgene hormonen spelen een belangrijke rol in de pathogenese. Bij alopecia areata is de oorzaak onbekend. Er is een associatie met atopie, endocriene stoornissen en auto-immuunziekten. Bij een anageen effluvium is de mitoseactiviteit in de haarfollikels door diverse oorzaken (bijvoorbeeld röntgenstralen, cytostatica) beschadigd, waardoor binnen 1 tot 3 weken 80-90% van het haar uitvalt. Bij een telogeen effluvium (bijvoorbeeld na een koortsende ziekte, operatie of zwangerschap) is de noxe minder groot. Een groot aantal follikels beëindigt de anagene fase en komt min of meer gelijktijdig in de telogene staat, waardoor 2-6 maanden later diffuse haaruitval optreedt. Meestal betreft het minder dan 50% van het haar, zodat geen duidelijk zichtbare kaalheid ontstaat. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Kanker + | 1. Verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende typen kwaadaardige gezwellen; kanker vormt sinds 2008 de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland, gevolgd door hart- en vaatziekten. 2. Kwaadaardige nieuwvorming; ongecontroleerde vermenigvuldiging van cellen, gekenmerkt door vernietiging van het omgevende weefsel, ingroei in vaten en versleping van cellen via bloed en lymfe naar ander organen en weefsels. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Koorts + | 1. Lichaamstemperatuur boven 38°C. 2. Ziekte (meestal een infectieziekte) die met temperatuurverhoging gepaard gaat. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Longkanker + | Maligne woekering van cellen die uitgaat van het bronchusepitheel. Jaarlijkse incidentie in Nederland ca. 11.000. Meest voorkomende vorm van kanker bij mannen vnl. >60 jr., na prostaatkanker. Jaarlijkse mortaliteit bijna even hoog. ‘Niet-kleincellige’ type komt ongeveer viermaal zo vaak voor als ‘kleincellige’ type. Neemt toe bij vrouwen, neemt inmiddels tweede plaats in na borstkanker. Oorzaak/risicofactoren: door herhaalde inwerking van carcinogenen ontstaan veranderingen in slijmvlies van de bronchus. Deze gaan via metaplasie, dysplasie en carcinoma in situ over in infiltrerend carcinoom. Roken is oorzaak in 90% van de gevallen (met name plaveiselcelcarcinoom). Kans op longkanker is mede afhankelijk van het aantal sigaretten en het aantal gerookte jaren. Ook ‘passieve’ rokers hebben verhoogde kans. Intensief contact met industriële stoffen (nikkel, arseen, asbest) en blootstelling aan radioactieve straling verhoogt risico. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Maatschappelijk werker + | Persoon die professionele hulp verleent bij personen met sociale en eventueel geldelijke moeilijkheden. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Mantelzorg + | Informele [[KNKR Zorg|zorg]] die mensen (veelal partner, gezins-/familielid, vriend, kennis) vrijwillig en onbetaald verlenen aan een chronisch zieke of hulpbehoevende persoon. Betreft zorg die meer is dan in een persoonlijke relatie gebruikelijk is en betreft niet de gebruikelijke dagelijkse verzorging van kind of ander familielid. Mantelzorger is niet een professionele zorgverlener. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Mantelzorgondersteuners + | Organisaties die mantelzorgers ondersteunen. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Medicijn + | Geneesmiddel dat wordt verstrekt in het kader van een medische [[KNKR Behandeling|behandeling]]. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Medisch onderzoek + | Oriënterend, fysisch diagnostisch onderzoek van het gehele lichaam gericht op de opsporing van (groei)pathologie in organen of orgaansystemen. Omvat onderzoek van hoofd/hals, hart, longen, buik en extremiteiten/ bewegingsapparaat door middel van visuele inspectie, percussie, auscultatie en meting van lengte, gewicht, bloeddruk, polsslag en temperatuur. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Misselijkheid + | De neiging tot braken hebbend. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Moermantherapie + | Alternatieve, controversiële behandelingsmethode voor kanker, ontwikkeld door de Nederlandse arts [https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_Moerman Moerman], die kanker als een stofwisselingsstoornis van het gehele lichaam beschouwt. De therapie bestaat uit een streng dieet, aangevuld met een grote hoeveelheid vitaminen en mineralen. De werkzaamheid van deze therapie is nooit wetenschappelijk bewezen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Nabestaande + | Familielid van iemand die overleden is. (Bron: [https://nl.wiktionary.org/wiki/nabestaande WikiWoordenboek]) + |
| Nazorg + | 1. Hulp bij rouwverwerking voor [[KNKR Nabestaande|nabestaanden]]. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) 2. Geheel aan maatregelen na een ziekte, ongeluk of trauma, gericht op terugkeer naar een zoveel mogelijk normale situatie met een zo hoog mogelijke zelfredzaamheid van de patiënt. Richt zich in het bijzonder op revalidatie, emotionele verwerking (coping) en resocialisatie. Kan zowel lichamelijke, geestelijke als maatschappelijke maatregelen behelzen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Oncologie + | 1. Wetenschap betreffende (kwaadaardige, maligne) gezwellen. 2. In engere zin: medisch specialisme dat zich bezighoudt met diagnostiek en therapie van kanker. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Oncologiepatiënt + | [[KNKR Patiënt|Patiënt]] die aan de ziekte kanker lijdt. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Oncologieverpleegkundige + | Verpleegkundige met een vervolgopleiding die gespecialiseerd is in het begeleiden van patiënten met kanker. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Oncologieverpleegkundige Wikipedia]) + |
| Oncoloog + | Specialist in de [[KNKR Oncologie|oncologie]]. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Operatie + | Heelkundige invasieve ingreep. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Palliatieve zorg + | Zorg die zich richt op verbetering van kwaliteit van leven van [[KNKR Patiënt|patiënten]] met een aandoening die op middellange termijn levensbedreigend is en waarbij herstel (curatie) niet (meer) mogelijk is. Kan vele jaren beslaan; neemt niet de ziekte (en eventuele oorzaak) weg. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Patiënt + | Iemand met een ziekte, aandoening of letsel aan wie medische, paramedische en/of verpleegkundige zorg wordt verleend. Wanneer iemand zorg als gevolg van een trauma nodig heeft, spreekt men van ‘slachtoffer’. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Patiëntenorganisatie + | Een patiëntenorganisatie is een vereniging of stichting van en/of voor [[KNKR Patiënt|patiënten]]. Meestal bestaat de doelgroep uit mensen die lijden aan een bepaalde ziekte of aandoening, maar het kan bijvoorbeeld ook gaan om mensen die een bepaalde behandeling volgen of een hulpmiddel gebruiken, of een groep van aandoeningen betreffen. Een patiëntenorganisatie is een belangenorganisatie die zich kan richten op bijvoorbeeld contact tussen lotgenoten, behartiging van patiëntenbelangen, of informatievoorziening en voorlichting voor aangesloten patiënten of derden. Afhankelijk van de gediagnosticeerde aandoening zal de patiënt zijn of haar belangen vertegenwoordigd zien in een bepaalde organisatie. In Nederland zijn patiëntenorganisaties, of de koepelorganisatie waar ze lid van zijn, discussie- en onderhandelingspartner voor overleg met de overheid, de verzekeraars en de verschillende gezondheidsinstellingen en zorgaanbieders. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Patiëntenorganisatie Wikipedia]) + |
| Patiëntenparticipatie + | Het inbrengen en/of benutten van specifieke ervaringsdeskundigheid door patiënten en hun vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties en het meepraten en -beslissen, zoals bij richtlijnontwikkeling. Doel is (gelijkwaardige) invloed te hebben op ontwikkeling en uitvoering van een project/activiteit, acceptatie en implementatie van producten te bevorderen en verhoging van kwaliteit van een zorgproduct of praktijk en bevordering van implementatie van kwaliteitsverbeteringsmaatregelen, onder andere in het kader van richtlijnontwikkeling. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Pijn + | Onaangename sensorische ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande of dreigende weefselbeschadiging of wordt beschreven in termen van weefselbeschadiging. Eén van de vijf klinische kenmerken van ontsteking. Pijn wordt uitgelokt door een nociceptieve prikkel. Deze wordt opgevangen door de nociceptor, het vrije zenuweinde van een primaire afferente vezel (in huid, viscera, spier, fascie, bloedvat, gewrichtskapsel). Vanaf de nociceptor wordt de pijnprikkel naar het ruggenmerg geleid. Bij weefseltrauma (mechanisch, thermisch, chemisch) komen onder andere prostaglandines, bradykinine, serotonine en histamine vrij. Pijn vormt bij 30% van de patiënten met kanker het eerste [[KNKR Symptoom|symptoom]]. In de geneeskunde beperkt ‘pijn’ zich duidelijk tot de gewaarwording van genoemde sensorische prikkel. Buiten de geneeskunde wordt ‘pijn’, in uitgebreide zin, ook wel opgevat als een psychotraumatische ervaring (‘psychische pijn’). (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Port-a-Cath + | Bij patiënten die gedurende een bepaalde tijd veelvuldig geprikt moeten worden voor bijvoorbeeld [[KNKR Chemo|chemotherapie]] kan het plaatsen van een onderhuids toegangssysteem tot de aderlijke bloedbaan een uitkomst zijn. Het aanprikken van dit systeem is relatief eenvoudig en maakt het mogelijk om [[KNKR Medicijn|medicijnen]] toe te dienen, maar ook om bloed af te nemen of te transfunderen. Hieronder volgt in het kort de procedure van het inbrengen. (Bron: [http://www.heelmeester.nl/ingrepen/portacath.htm Heelmeester.nl]) + |
| Psycholoog + | Beoefenaar van de psychologie. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Psychotherapie + | 1. In engere zin: aanduiding voor bepaalde vormen van (meest verbale) [[KNKR Behandeling|behandeling]] van psychische problemen en psychiatrische stoornissen met behulp van specifieke en non-specifieke interventie, verleend door daartoe opgeleide psychotherapeuten, meestal op basis van een of meer psychologische theorieën. Men onderscheidt onder meer psychoanalytische en psychodynamische psychotherapie, cliëntgerichte psychotherapie, cognitieve gedragstherapie en systeemtherapie. Daarnaast maakt men onderscheid naar doelgroepen (kinderen en jeugd, volwassenen, ouderen. somatische problematiek zoals psychogeen hartinfarct enzovoort) en settingen (ambulant, dagklinisch, klinisch). 2. In ruimere zin: behandeling van psychische afwijkingen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Revalidatie + | Het optimaal herstellen en het voorkomen of beperken van een uit ziekte of ongeval voortvloeiende handicap in biologisch, functioneel en sociaal opzicht om iemand weer maximaal valide te maken. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Röntgenfoto + | Een door middel van röntgenstralen gemaakte foto. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Seksuologie + | Interdisciplinair specialisme dat zich bezighoudt met seksualiteit en de somatische, psychische en relationele stoornissen die daarbij kunnen optreden. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Seksuoloog + | Deskundige op het gebied van de [[KNKR Seksuologie|seksuologie]]. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB Planbureau]) + |
| Spoedeisende hulp + | Algemene benaming van de afdeling van een ziekenhuis waar de eerste opvang plaatsvindt van personen met klachten die een spoedeisend karakter hebben, bijvoorbeeld een beenbreuk of een acute buik. Op de desbetreffende afdeling wordt de patiënt gestabiliseerd, vindt de eerste diagnostiek plaats, evenals een eventuele verwijzing naar andere afdelingen binnen het ziekenhuis. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Spraakstoornis + | Stoornis in de stemgeving en articulatie die berust op een gestoorde motoriek van de bij de spraak betrokken spieren, door aandoeningen van die spieren zelf, van de hersenzenuwen die deze innerveren of van de centrale aansturing ervan vanuit de hersenen en het cerebellum. Gaat meestal gepaard met slikstoornissen. Op grond van de lokalisatie van de beschadiging in het motorische systeem worden verschillende vormen van dysartrie onderscheiden. Onderscheid op grond van kenmerken van de spraakstoornis blijkt in de praktijk lastig. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) Spraakproblemen komen vaak voor bij patiënten die behandeld zijn voor hoofd-halskanker. (Bron: [http://www.samenlevenmetkanker.nl/?p=340-Spraakmetingen Samen leven met kanker]) + |
| Symptoom + | Uiting van een [[KNKR Ziekte|ziekte]]. Men onderscheidt objectieve en subjectieve symptomen (E. ‘signs and symptoms’), te weten enerzijds door een onderzoeker objectief waarneembare verschijnselen en anderzijds door de patiënt waargenomen, subjectieve sensaties. Veel symptomen dragen namen, hetzij van onderzoekers die deze voor het eerst hebben opgemerkt (eponiemen), hetzij van lichaamsdelen of functies. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Terminale zorg + | Zorg voor [[KNKR Patiënt|patiënt]] die in het laatste (terminale) stadium van een ongeneeslijke ziekte verkeert. Kan bestaan uit geestelijke ondersteuning en/of verlichting (palliatie) van pijn en overige lichamelijke klachten. Geestelijke zorg bestaat bijvoorbeeld uit stervensbegeleiding, erop gericht de tijd zo leefbaar mogelijk te laten zijn. Bijkomende taak veelal informatieverstrekking aan naasten van patiënt. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Thuiszorg + | Geheel van activiteiten op het gebied van de verzorging en verpleging van ziekten in de thuissituatie. Omvat ook jeugdgezondheidszorg tot 4 jaar, advisering/voorlichting over diëten, roken, zwangerschapsgymnastiek, kraamzorg, verstrekking van hulpmiddelen en verpleegartikelen. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Tumor + | 1. Pathologisch: weefselzwelling. Vormt één van de vijf klinische kenmerken van ontsteking. 2. In engere zin, oncologisch: gezwel dat het gevolg is van cel- of weefselvermeerdering (neoplasie). (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Tumormarker + | Substantie, afkomstig van een kwaadaardig gezwel, specifiek voor de tumor in kwestie en herkenbaar in bloed. Herkenning kan zinvol zijn voor diagnostiek en follow-up van behandeling. De bloedspiegel stijgt vaak voordat beeldvormende techniek recidiverende tumorgroei aantoont. Een voorbeeld is prostaatspecifiek antigeen (PSA) bij prostaatcarcinoom. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Uitslag + | Onderzoeksresultaat uit het medisch laboratorium. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Uitvaartverzorging + | Een uitvaartondernemer, ook wel begrafenisondernemer, uitvaartverzorger of lijkbezorger genoemd, is een commerciële dienstverlener die uitvaarten verzorgt. In het verleden werd meestal de naam 'begrafenisondernemer' gebruikt, en vooral in Vlaanderen is deze term nog zeer gangbaar. Maar omdat er inmiddels zowel in Nederland als in Vlaanderen meer crematies worden verzorgd dan begrafenissen, is de naam 'uitvaartondernemer' correcter. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Uitvaartondernemer Wikipedia]) + |
| Uitzaaiing + | [https://www.kanker.nl/bibliotheek/uitzaaiingen/wat-is/7338-uitzaaiingen Tumorcellen] (mogelijk tumorstamcellen) die door bloed of lymfe zijn meegevoerd (uitgezaaid) naar een andere plaats in het lichaam dan die van de primaire tumor en daar hun deling voortzetten. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Vermoeidheid + | Vermoeidheid (of moeheid) is een staat van lichaam en geest waarbij een persoon zich verminderd in staat voelt activiteiten te ondernemen en zich slaperig voelt. Vermoeidheid is over het algemeen een gevolg van een zware lichamelijke of geestelijke inspanning of een lange periode zonder slaap. Vermoeidheid kan echter ook een [[KNKR Symptoom|symptoom]] zijn van een lichamelijke of geestelijke aandoening, (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Vermoeidheid Wikipedia]) + |
| Verpleeghuis + | Een verpleeghuis (ook: verpleegtehuis) is in Nederland een [[KNKR Zorginstelling|instelling]] waar patiënten kunnen worden verpleegd die niet langer voor een medische behandeling opgenomen behoeven te zijn in een ziekenhuis. Op een revalidatieafdeling kan men dan werken aan verder herstel en/of aanpassing aan de veranderde gezondheidssituatie. Er verblijven ook veel mensen die door ernstige belemmeringen langdurig niet in staat zijn om thuis of in een verzorgingshuis te verblijven. De beschikbaarheid van onvoldoende mantelzorg in de thuissituatie kan daarop van invloed zijn. Verpleeghuizen beschikken vaak over een of meer psychogeriatrische afdelingen. Er zijn ook gespecialiseerde psychogeriatrische verpleeghuizen. In een verpleeghuis zijn bij de patiëntenzorg onder andere artsen, psychologen, verpleegkundigen, ziekenverzorgenden, logopedisten, ergotherapeuten, fysiotherapeuten, maatschappelijk werkers en activiteitenbegeleiders betrokken. Ook is vaak een psychiater te consulteren. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Verpleeghuis Wikipedia]) + |
| Verpleging + | Alle handelingen die gericht zijn op de verzorging van zieken (zowel lichamelijk als geestelijk zieken) en van gehandicapte mensen, met het doel hun lichamelijke, geestelijke en sociale functies zoveel mogelijk in stand te houden. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Vertrouwenspersoon + | Een vertrouwenspersoon is een persoon binnen een bedrijf, school of de directe omgeving van mensen, aan wie men vertrouwelijke zaken kwijt kan. Vaak heeft dit betrekking op bijvoorbeeld seksuele intimidatie of persoonlijke problemen. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Vertrouwenspersoon Wikipedia]) + |
| Verzorging + | Met verzorging bedoelt men de dagelijkse verzorging van elk persoon. Dit kan op drie manieren: - zelfzorg - mantelzorg (vrienden of familie die voor de persoon zorgen als deze het niet meer zelf kan) - beroepszorg Een professionele verzorgende (niet te verwarren met een verpleegkundige) werkt voornamelijk in bejaardentehuizen, kindercrèches en thuiszorgdiensten, maar ook in gehandicaptentehuizen of psychiatrische instellingen. De zorgverlener heeft vooral de taak zich bezig te houden met de dagelijkse verzorging van de zorgvrager(s) en niet met het verzorgen van wonden en geven van injecties en/of medicatie, hetgeen de taken zijn van een verpleegkundige en/of huisarts. En in de thuiszorg komen er ook meer huishoudelijke taken bij kijken. Bij bevallingen kent men de kraamhulp. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Verzorging Wikipedia]) + |
| Verzorgingshuis + | Een verzorgingshuis is een [[KNKR Zorginstelling|(zorg-)instelling]] waar ouderen tijdelijk of definitief wonen omdat ze verzorging of verpleging nodig hebben die in de oorspronkelijke woonsituatie niet kan worden geboden. (Bron: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Bejaardentehuis Wikipedia]) + |
| Ziekenhuis + | [[KNKR Zorginstelling|(Zorg-)instelling]] waar mensen die ernstig ziek of gewond zijn, worden onderzocht, behandeld en verpleegd en waar dag en nacht een of meer vormen van medische specialistische hulp en de daarmee verband houdende verpleging en verzorging kunnen worden geboden. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Ziekte + | Verstoring van de gezondheid (definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO), stoornis van de normale functies van het lichaam (of delen daarvan) of van de geest. De mate van ziekte (de morbiditeit) wordt vaak gebruikt als uitkomstmaat in medisch-statistisch onderzoek. Bij de somatische ziekten zijn meestal, bij de psychische ziekten soms organische afwijkingen aantoonbaar. Veel ziekten zijn genoemd naar hun eerste beschrijver, een plaatsnaam of streek, een [[KNKR Symptoom|symptoom]], kenmerk, verwekker, overbrenger of de patiënt bij wie een aandoening voor het eerst is geconstateerd. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Ziekte van Kahler + | Kwaadaardige woekering van plasmacellen (immunoglobuline producerende cellen). Jaarlijkse incidentie is circa 800. Uit de landelijke kankerregistratie blijkt (per 2006) dat in Nederland jaarlijks bij 800 mensen voor het eerst multipele myelomen (ziekte van Kahler) wordt vastgesteld. 28% van hen is op dat moment ouder dan 75 jaar, 50% is 60-70 jaar, 17% is 45-60 jaar en 5% is jonger dan 45 jaar. Komt meer voor bij mannen. Jaarlijkse mortaliteit is circa 700. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Ziekte van Paget + | Onder deze naam valt zowel een chronische botaandoening als een zeldzame vorm van [[KNKR Borstkanker|borstkanker]]. (Bron: [https://www.gezondheidsnet.nl/borstkanker/ziekte-van-paget Gezondheidsnet]) + |
| Zorg + | Het geheel van maatregelen ter verbetering en instandhouding van de gezondheid van patiënten, in het bijzonder geneeskundige behandeling en [[KNKR Verpleging|verpleging]]. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Zorginstelling + | Instelling waar [[KNKR Zorg|zorg]] wordt verleend, bijvoorbeeld [[KNKR Ziekenhuis|ziekenhuis]], [[KNKR Verzorgingshuis|verzorgingshuis]] of [[KNKR Verpleeghuis|verpleeghuis]]. Het betreft een organisatorisch verband dat als een eigenstandige, juridische entiteit naar derden optreedt. De leiding hiervan berust bij een (raad van) bestuur of directie. Onder dit begrip vallen ook organisaties die geen fysieke ‘instelling’ beheren, zoals thuiszorgorganisaties en niet de maatschap en personenvennootschap. (Bron: Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012)) + |
| Kaderrichtlijnwater + | De Kaderrichtlijn Water is in 2000 van kracht geworden en heeft als doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen. Omdat de KRW uniforme eisen stelt aan de Europese landen wordt voorkomen dat vervuiling van een bovenstrooms land een probleem kan gaan vormen in een benedenstrooms land. Landen die binnen een stroomgebied liggen moeten dan ook gezamenlijk een stroomgebiedbeheersplan opstellen en uiterlijk in 2027 voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen. Source: Adapted from www.rivm.nl + |
| Kanaal + | Gegraven stuk vaarwater van redelijke omvang, waarin het water, kunstmatig, bijv. met sluizen, op een bepaald niveau gehouden wordt. Source: debinnenvaart.nl + |
| Koeltorenwater + | Water dat wordt gevoed aan koeltorens, dat vervolgens door verdamping warmte opneemt en daarmee koelvermogen genereert. Source: HZ UAS + |
| Kreek + | Een kreek kan worden omschreven als klein, smal, vaak stilstaand water, dikwijls een inham van de zee. Het is vaak een overblijfsel van een overstroming of van de vroegere loop van een rivier. Source: HZ UAS + |
| Kwaliteitsverbetering + | Het proces waarbij de kwaliteit van water verbetert - dit kan bewust worden gestuurd door menselijk handelen of berusten op natuurlijke processen. Kwaliteitsverbetering van waterstromen is soms noodzakelijk om te kunnen voldoen aan normen voor de leefomgeving (ontvangend oppervlaktewater). Source: Adapted from woorden.org + |
L |
|
| Landbouw + | Economische sector die zich bezig houdt met werken met planten, dieren en bomen, bestaand uit akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en bosbouw. Source: blaucapel.nl + |
| Landbouwgebieden + | Agrarisch terrein. Source: mijnwoordenboek.nl + |
| Landbouwwaterkwaliteit + | Water dat kwalitatief geschikt is voor gebruik in de landbouw - elke teelt vereist overigens zijn "eigen" kwaliteit voor een goede oogst. De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Landinrichting + | Het menselijke gebruik van een gedeelte van het land voor een bepaald doel (zoals irrigatie-landbouw, bewoning of ontspanning). Veranderingen van het landgebruik kunnen een invloed hebben op de eigenschappen van het oppervlak van de Aarde, met een mogelijk impact op het klimaat, op lokaal of op globaal vlak. Source: Adapted from greenfacts.org + |
M |
|
| Toonbeeld + | Om muziek te leren maken, is het nuttig om begeleiding te vragen van een docent die waardevolle aanwijzingen kan geven. Zo wordt voorkomen dat een verkeerde techniek in de weg gaat zitten van een succesvolle muzikale uitvoering. Je ontwikkelt een methodische aanpak op maat. Daarbij is de meerwaarde van een instituut de mogelijkheid van a) samenspel tussen diverse [[TMZK Muziekinstrument|instrumenten]], b) uitwisseling tussen leerlingen onderling en c) de keuze voor een leerweg met of zonder examens. Dit alles met garantie van kwaliteit. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Zeeuwse Muziekschool + | Om muziek te leren maken, is het nuttig, begeleiding te vragen van een docent die waardevolle aanwijzingen kan geven. Zo wordt voorkomen dat een verkeerde techniek in de weg gaat zitten van een succesvolle muzikale uitvoering. Je ontwikkelt een methodische aanpak op maat. Daarbij is de meerwaarde van een instituut de mogelijkheid van a) samenspel tussen diverse instrumenten, b) uitwisseling tussen leerlingen onderling en c) de keuze voor een leerweg met of zonder examens. Dit alles met garantie van kwaliteit. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Magnesium + | Chemisch element uit de tweede groep (aardalkalimetalen) van het periodiek systeem. Magnesiumverbindingen worden vaak uit het water verwijderd, omdat zij medeverantwoordelijk zijn voor een eventueel te hoge hardheid. Dit gebeurt met behulp van ontharders. Magnesium zelf kan in vorm van magnesiumhydroxide als vlokmiddel voor de waterzuivering gebruikt worden. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Meer + | Natuurlijk groot open water (grens arbitrair bepaald als zijnde groter dan 100 hectare), waar wind en golven vrij spel hebben en hun invloed uitoefenen op de oevers. Als een meer dieper is dan 8 meter is er meestal weinig oeverbegroeiing aanwezig, maar wel een smal strand. Source: soortenbank.nl + |
N |
|
| Nabezinking + | Laatste stap in het klassieke actief slib proces, waarin slib wordt afgescheiden van het gezuiverde afvalwater. Source: HZ UAS + |
| Natte natuur + | Vorm van natuur die met name gedijt in een omgeving die rijk is aan water en niet "droogvalt" in minder natte jaargetijden. Source: HZ UAS + |
| Natuur + | wereld zoals die is zonder mensen, met name de dieren en planten. Source: woorden.org + |
| Natuurbeheer + | Het werk dat nodig is om de natuur in evenwicht te houden. Source: houtwal.be + |
| Natuurgebied + | Stuk land waar geen mensen wonen en dat nauwelijks wordt beïnvloed door menselijk gedrag. Source: woorden.org + |
| Nazuivering + | Aanvullend zuiverings proces om verdere water kwaliteits verbetering te bewerkstelligen. Source: HZ UAS + |
| Neutralisatie + | De toevoeging van stoffen om water te neutraliseren, zodat het noch zuur, noch basisch is. Neutralisatie hoeft niet persé een pH van 7,0 te geven, het wijst enkel op een evenwichtspunt in een zuur-basereactie. Source: Lenntech.nl + |
| Nitraat + | Nitraten vormen chemisch gezien een groep vaste stoffen (zouten) opgebouwd uit positieve en negatieve deeltjes, ionen genaamd. De nitraten bevatten allen hetzelfde negatief geladen nitraat ion NO3 (-). De stoffen lossen uitstekend op in water. Plantenwortels kunnen de opgeloste stoffen eenvoudig opnemen. Source: encyclo.nl + |
O |
|
| Onopgeloste bestanddelen + | Deeltjes die niet oplosbaar zijn in water (in het Engels: Total Suspended Solids (TSS)). Source: HZ UAS + |
| Ontharding + | Proces, waarin m.b.v. Ionenwisselaars hardheid wordt verwijderd uit een waterstroom - dit betreft vooral de verwijdering van calcium en magnesium ionen. Source: HZ UAS + |
| Ontzilting + | Het verwijderen van zout uit de zee of brak water. Source: encyclo.nl + |
| Oogstzekerheid + | Statistisch hoge kans op het "slagen" van een oogst in een bepaald gebied onder variërende omstandigheden. Source: HZ UAS + |
| Opgeloste zuurstof + | De DO (Dissolved oxygen, oftewel opgeloste zuurstof) is een indicator voor hoeveel zuurstof er is opgelost in water. De zuurstof lost op in water door middel van diffusie van de omringende lucht, stroomversnellingen, watervalletjes en als product van optredende fotosynthese in het water. Source: Lenntech.nl + |
| Oppervlaktewater + | Water op aarde waarvan het oppervlak in rechtstreeks contact staat met de dampkring. Source: digischool.nl + |
| Oxideren + | Een verbinding (reactie) aangaan met zuurstof. Source: muiswerk.nl + |
P |
|
| Peilbeheer + | De Nederlandse wetgeving schrijft waterschappen voor om één of meer peilbesluiten op te stellen voor hun beheersgebied. Er zijn ook richtlijnen en voorschriften vastgelegd voor de opmaak van deze peilbesluiten. Het peilbesluit bestaat uit een kaart, een staat en een toelichting. In het peilbesluit moeten de te hanteren peilen worden aangegeven. Source: soilpedia.nl + |
| Polishing + | Ultieme kwaliteitsverbetering van water ten behoeve van zeer specifieke toepassing of het nazuiveren van afvalwater om te kunnen voldoen aan lozingsnormen. Source: HZ UAS + |
| Proceswater + | Water dat gebruikt wordt bij diverse typen fabrieksprocessen - afhankelijk van de toepassing binnen de industrie bestaan meerdere typen proceswater van verschillende waterkwaliteit (vaak uitgedrukt in zoutgehalte of voorkomen van hardheid vormende componenten). Source: encyclo.nl + |
R |
|
| RWZI + | RioolWater Zuiverings Installatie voor de behandeling van gemeentelijk afvalwater. Source: HZ UAS + |
| RWZI-effluentkwaliteit + | Kwaliteit van water na behandeling in eenDe waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Lenntech.nl + |
| Recreatie + | Alle activiteiten die in de vrije tijd plaatsvinden en ontspanning als doel hebben. Source: encyclo.nl + |
| Riolering + | Systeem waarin afvalwater wordt verzameld in gebieden en via het rioolstelsel wordt afgevoerd naar een centrale zuiveringsinstallatie. Source: HZ UAS + |
| Rivier + | Een rivier is een brede natuurlijke waterloop die de afwatering van een stroomgebied verzorgt. Source: encyclo.nl + |
S |
|
| Saliniteit + | Saliniteit (Latijn: salinitas) is het zoutgehalte van het water in een meer, zee of oceaan. Er zijn verschillende manieren waarop de saliniteit kan worden aangegeven, vaak gebeurt dit met de eenheid g/kg (gram zout per kilogram water) of in procenten (1% is 10 gram zout per kilogram water) of promilles. Source: encyclo.nl + |
| Servicewater + | Water dat gebruikers wordt ingezet voor algemene doeleinden - de chemische samenstelling is vergelijkbaar met drinkwater, maar service water is niet geschikt voor consumptie. Source: HZ UAS + |
| Sloot + | Algemene benaming voor een waterloop van beperkte breedte die stilstaand of slechts langzaam stromend water bevat. Source: HZ UAS + |
| Staatsbosbeheer + | Nederlandse Natuur en Landschapsorganisatie. Source: HZ UAS + |
| Stikstof Kjeldahl + | De som van organische stikstof en ammoniakale gebonden stikstof, bepaald onder voorgeschreven omstandigheden volgens Kjeldahl (na zwavelzuur destructie). Toelichting: Nitriet- en nitraatstikstof worden hierbij niet meebepaald. Source: encyclo.nl + |
T |
|
| Accordeon + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Accordeonist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Algemene muziekleer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Alt + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Althoorn + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Althoornist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Altviolist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Altviool + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Analyse + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Arrangeren + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Arrangeur + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bandcoaching + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Banjo + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Banjospeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bariton + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bariton (zangstem) + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Baritonist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bas + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bassist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Beiaardier + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bekken + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Beroepsziekte + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bespeler tokkelinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Blaasinstrument + | Een blaasinstrument is een muziekinstrument dat geluid kan voortbrengen doordat er lucht in of over wordt geblazen, hetzij door een persoon, hetzij mechanisch door een blaasbalg. Tot deze groep behoren traditioneel houten blaasinstrumenten, koperen blaasinstrumenten, en toetsinstrumenten zoals het accordeon en het pijporgel, maar ook doedelzakken. In de organologie (instrumentkunde) wordt deze groep gerangschikt onder de aerofonen. + |
| Bladmuziek + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Blazer + | Een muzikant die een blaasinstrument bespeelt, wordt een blazer genoemd. Meestal is er sprake van verder onderscheid, en wordt dit "houtblazer" of "koperblazer", naar de groep instrumenten waartoe het bespeelde instrument behoort. + |
| Blokfluit + | Dit instrument is één van de bekendste en tevens één van de meest miskende houten blaasinstrumenten. De blokfluit heeft een lange geschiedenis en de toonvorming gebeurt door het breken van de luchtstroom op "het blok" in het mondstuk. Wanneer het instrument precies is ontstaan is moeilijk vast te stellen, omdat veel fluiten hetzelfde globale uiterlijk hebben, maar het is zeker dat reeds in de Middeleeuwen (11de eeuw) een rechte fluit bestond met 7 vingergaten en een duimgat. Het woord "blokfluit" werd voor het eerst genoemd in een 14de-eeuws document. Praetorius beschrijft in het begin van de 17de eeuw in zijn Syntagma Musicum de familie blokfluiten die op dat moment bestaan: 8 verschillende, van sopranino tot en met de grote bas. In de 20ste eeuw werd de blokfluit vooral aangereikt aan kinderen als "eerste" instrument om te leren notenlezen, en verloor hiermee voor velen aan charme. In de 21ste eeuw kreeg door de ontwikkeling van de belangstelling voor Oude Muziek het instrument opnieuw zijn plaats terug als volwaardig instrument. Ook in de hedendaagse muziek vindt de blokfluit hernieuwde toepassingen door bijvoorbeeld Erik Bosgraaf. + |
| Blokfluitist + | Iemand die één of meerdere fluiten uit de blokfluitfamilie bespeelt, noemen we een blokfluitist. Een bekende Nederlandse blokfluitist is Erik Bosgraaf. + |
| Bugel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Bugelist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Carillon + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cd + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cellist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cello + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cimbalist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cimbalom + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cither + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Citherspeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Collegium musicum + | Rond het begin van de zeventiende eeuw organiseerden groepen amateurmuzikanten zich in zogeheten collegia musica. Dergelijke gezelschappen werden geleid door een professioneel musicus. De leden stelden een ruimte in hun huis ter beschikking zodat het collegium daar uitvoeringen kon geven of kon oefenen. Kenmerkend was dat de bijeenkomsten steeds in het huis van een ander lid plaatsvonden. Aangezien soortgelijke gebruiken zich al eerder voordeden in Duitse steden, is het aannemelijk dat het idee uit Duitsland is overgewaaid. (Bron: Encyclopedie van Zeeland (, )) + |
| Componist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Compositie + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Conservatorium + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Contrabas + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cornet + | De cornet hoort tot de koperen blaasinstrumenten. Het instrument heeft dezelfde omvang als de trompet, maar heeft een andere ontstaansgeschiedenis. De cornet is namelijk ontwikkeld vanuit de kleine posthoorn, door deze in de jaren '20 van de 19de eeuw te voorzien van pistons. De Franse naam van het instrument is voluit: cornet á pistons, dus "hoorntje met pistons". Deze belangrijke ontwikkeling maakte het instrument enorm populair. Qua klank zit het instrument namelijk tussen de scherpere trompet en de wekere klank van de bugel en vormt dus een mooie kleur in het blaasorkest. In de 19de eeuw was met name Jean-Baptiste Arban een virtuoze voorvechter voor het instrument. Hij schreef de beroemde methode La grande méthode complète de cornet à pistons et de saxhorn. Hiernaast componeerde hij vele virtuoze solowerkjes die meestal bestaan uit een bekend thema met variaties, waarvan het bekendste waarschijnlijk Le Carnaval de Venice is. De cornet behoort tot de standaardbezetting van fanfare en brassband. De Engelse brassband dankt zijn speciale klank aan dit instrument. Negentiende-eeuwse Franse componisten als Bizet, Berlioz en Faure gebruikten in hun bezettingen voor orkestwerken de cornet naast trompet. In Amerika werd vroege jazz meestal op cornet gespeeld, tot na ca. 1920 de cornet werd ingeruild voor de trompet. (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Cornettist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Correpetitor + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Countertenor + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Dirigent + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Diskjockey + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Drummer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Drumstel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Dvd + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Dwarsfluit + | De dwarsfluit behoort tot de groep houten blaasinstrumenten. Het instrument is gemaakt van hout of metaal en bestaat uit een buis met het mondstuk zo geplaatst, dat het instrument tijdens het spelen ten opzichte van het lichaam naar rechts dwars wordt gehouden. De moderne dwarsfluit heeft toongaten met kleppen. Andere, verwante, fluiten die dezelfde houding vergen zijn de piccolo, de historische traverso en de pijperfluit. (Bron: ...) + |
| EWI + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| EWI-speler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Ensembleleiding + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook: website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Eufonium + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Eufoniumspeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Fagot + | De fagot is een houten blaasinstrument met dubbelriet. Het instrument speelt in het hedendaagse orkest een belangrijke rol door het verschil in kleur met als uitersten het lage, sonore register, en de klagende klank in het hoogste register. Hierdoor is het een flexibel instrument dat met diverse instrumentengroepen kan kleuren, maar ook veel solo's krijgt. In het symfonieorkest worden twee afmetingen gebruikt: de normale fagot en de contrafagot, die een octaaf lager klinkt. Net als bij de klarinet en de fluit zijn er meerdere kleppensystemen in gebruik, het Franse Buffet-systeem en het vaker verkozen Duitse Heckel-systeem. Naast het symfonieorkest vinden we de fagot terug in harmonieorkesten en in kamermuziekensembles. Vroeger was het als kind niet mogelijk op dit instrument te beginnen, maar tegenwoordig zijn er speciale kleine fagotten voor educatieve doeleinden. (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) (Bron, bew. EM) + |
| Fagottist + | Iemand die fagot speelt noemen we een fagottist. Omdat het instrument behoort tot de grotere blaasinstrumenten, is de beginner vaak wat ouder dan beginners op andere instrumenten. Toch hoeft dat niet altijd, omdat er kleinere instrumenten worden gemaakt, die men ook wel fagonello noemt. De fagottist is een welkome musicus in kamermuziek, symfonie- en harmonieorkest. Professionele fagottisten spelen in orkest ook soms de grotere, dus lagere, contrafagot. De website www.fagot.nl is een goede plek om als aspirerend fagottist meer informatie te vinden. (Bron: ElsM, fagot.nl) + |
| Fluitist + | Een fluitist is iemand die een fluit bespeelt, hetzij beroepsmatig of als liefhebber. Meestal wordt iemand die dwarsfluit speelt ook kortweg "fluitist" genoemd. Fluitisten spelen soms als neveninstrument ook piccolo. Fluitisten behoren tot de groep houtblazers in de diverse soorten orkesten, en zijn actief in vele muziekgenres zoals klassiek, jazz, wereldmuziek en pop. (Bron: ...) + |
| Gamba + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Gambist + | Blablabla + |
| Gestemd slagwerk + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Gitaar + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Gitarist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Harmonieleer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook: website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Harmonium + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Harp + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Harpist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Hobo + | De hobo is een houten blaasinstrument met een dubbelriet, ontstaan uit de schalmei die ook wel de naam "hautbois" droeg in het Frans, en in Engeland "shawm" of "hautboys" werd genoemd. Daarmee zien we meteen waar het Nederlandse woord voor dit instrument vandaan komt. Het betekent letterlijk "hoog hout". Het geluid van de hobo is milder dan dat van zijn voorloper, wat ertoe bijdroeg dat het in de 17de eeuw één van de eerste houten blaasinstrumenten was die aan het strijkorkest werden toegevoegd. + |
| Hoboïst + | Een musicus die hobo speelt , noemen we een hoboïst(e). Veel hoboïsten bespelen als bij-instrument de althobo, ook wel Engelse hoorn genoemd. Een bekende Nederlandse hoboïste is Pauline Oostenrijk. + |
| Hoorn + | De hoorn, officieel ook wel Franse- of waldhoorn genoemd om onderscheid te maken tussen de vele instrumenten die in de volksmond ook wel hoorn worden genoemd, is een koperen blaasinstrument. In tegenstelling tot de trompet die voor een groot deel cilindrisch is gebouwd, is dit instrument voornamelijk conisch. Door de lengte van de buis heeft de hoorn een groter aantal natuurtonen dan welk ander koperen blaasinstrument ook. Wat aan het instrument ook meteen opvalt, is het ventielsysteem dat in dit instrument is toegepast: er wordt gebruik gemaakt van draaiventielen, terwijl op de meeste instrumenten uit de koperfamilie pistons zijn toegepast. Het mondstuk van de hoorn heeft een kleine diameter maar is zeer diep, wat bijdraagt aan de warme klank en flexibiliteit. (Bron: ZB-Planbureau) + |
| Hoornist + | Iemand die hoorn speelt noemen we een hoornist. De hoornist neemt in het orkest een bijzondere plaats in door de klank van zijn instrument, die goed mengt met alle andere groepen instrumenten: zowel koperen als houten blaasinstrumenten en met name ook de celli in het strijkorkest. Om die reden vindt de hoornist een plek in veel klassieke bezettingen, zowel in kamermuziek als in het symfonische repertoire. Ook in harmonie en fanfare is het een dankbare plek. Bijzonder is dat de hoornist door de aard van het instrument en de ontwikkeling daarvan al vroeg zeer goed leert transponeren. (Bron: ZB-Planbureau) + |
| Houtblazer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Houten blaasinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Improvisatie + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook: website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Informatiedrager + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Instrumentalist + | Een instrumentalist is iemand die één of meerdere muziekinstrumenten bespeelt. + |
| Instrumentenbouwer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Kerkorgel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Keyboard + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Klarinet + | De klarinet is een [[TMZK Houten blaasinstrument|houten blaasinstrument]] met een zogenaamd enkelriet. Het bestaat uit een cilindrische holle pijp met klankgaten waarvan sommige met de vingertoppen worden afgedekt en andere door middel van kleppen. Het [[TMZK Muziekinstrument|instrument]] heeft een lange ontwikkeling gehad, maar ontstond in moderne vorm al rond 1690, een verbetering door [[TMZK Instrumentenbouwer|instrumentenbouwer]] Johann Christoph Denner. Er zijn verschillende kleppensystemen in gebruik, waarvan het Böhmsysteem het meest verbreid is. De klarinet is een [[TMZK Transponerend instrument|transponerend instrument]], dat wil zeggen dat toonhoogte en genoteerde noot verschillen. De klarinet in Bb is de meest gebruikte klarinet in het harmonieorkest. Maar tot de klarinetfamilie horen ook klarinetten in bijvoorbeeld Es, C en A. De laatste twee instrumenten vinden we voornamelijk als neveninstrument bij beroepsmusici. De familie klarinetten wordt gecompleteerd met de basklarinet en de zeldzamere contrabasklarinet. (Bron: Grove) + |
| Klarinettist + | Een klarinettist is iemand die een [[TMZK Klarinet|klarinet]] bespeelt, hetzij als liefhebber, hetzij als beroep. Vaak bespelen beroepsklarinettisten meerdere instrumenten in diverse afmetingen. De klarinetfamilie is dan ook zeer uitgebreid. Klarinetten vormen in het [[TMZK Harmonieorkest|harmonieorkest]] de grootste groep: in die zin is deze groep hier te vergelijken met de [[TMZK Strijker|strijkers]] uit het [[TMZK Symfonieorkest|symfonieorkest]]. In het symfonieorkest is de klarinettist onderdeel van de [[TMZK Houtblazer|houtblazersgroep]], en speelt de 1e of 2e klarinetpartij, en soms basklarinet, alleen. + |
| Klassieke muziek + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Klavechord + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Klavecimbel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Klavecinist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Koordirectie + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Koperblazer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Koperen blaasinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Lesmateriaal + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Luit + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Luitspeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Mandoline + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Mandolinespeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Mezzosopraan + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Mondharmonica + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Mondharmonicaspeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Musicoloog + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Musicus + | Een muzikant of musicus is iemand die met de stem of een muziekinstrument in het openbaar muziek maakt. Muzikanten kan men onderscheiden in groepen als vocalisten en instrumentalisten, met blazers, strijkers of toetsenisten. Maar men kan ze ook onderscheiden aan de hand van hun specialismen binnen de muziek, zoals klassiek, lichte muziek en popmuziek. + |
| Muziek in school + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Enkele links: - http://www.muziekinschool.net/ - http://muziekinschool.yurls.net/nl/page/ - http://www.muziekinschool.net/lessen + |
| Muziekapparatuur + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekbibliotheek + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekcognitie + | Muziekcognitie is van belang voor [[TMZK Muziektherapie|muziektherapie]]. Prof. dr. H.J. (Henjan) Honing is een bekende hoogleraar in de Muziekcognitie. Enkele links naar hem zijn: - Wikipedia: (https://nl.wikipedia.org/wiki/Henkjan_Honing) - Universiteit van Amsterdam: (http://www.uva.nl/over-de-uva/organisatie/medewerkers/content/h/o/h.j.honing/h.j.honing.html) - Over Muziekcognitie als discipline: (https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0ahUKEwjWqbmKoJnRAhWFJMAKHcMxCaUQFggiMAE&url=http%3A%2F%2Fwww.uva.nl%2Fbinaries%2Fcontent%2Fassets%2Fuva%2Fnl%2Fnieuws-en-agenda%2Fin-gesprek-met%2Fin-gesprek-met-henkjan-honing.pdf&usg=AFQjCNEDB5Vsvg3sJtL0_kcOze0asllKCw&cad=rja) + |
| Muziekdocent + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekevenement + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekfestival + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekgeschiedenis (vak) + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Muziekgezelschap + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekhandel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekliteratuur + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekonderwijs + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekorganisatie + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekschool + | Om muziek te leren maken, is het nuttig, begeleiding te vragen van een docent die waardevolle aanwijzingen kan geven. Zo wordt voorkomen dat een verkeerde techniek in de weg gaat zitten van een succesvolle muzikale uitvoering. Je ontwikkelt een methodische aanpak op maat. Daarbij is de meerwaarde van een instituut de mogelijkheid van a) samenspel tussen diverse instrumenten, b) uitwisseling tussen leerlingen onderling en c) de keuze voor een leerweg met of zonder examens. Dit alles met garantie van kwaliteit. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Muziektherapie + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Interessant voor de opbouw van deze wiki-pagina is de volgende link: http://muziektherapie.nl/probleem-en-ziekte/ + |
| Muziekuitgeverij + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Muziekvak + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Muziekwetenschap + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Ongestemd slagwerk + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Organist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Orgel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Orgeldocent + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Pauk + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Paukenist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Percussionist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Pianist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Piano + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Pianodocent + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Pijporgel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Populaire muziek + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Privéles + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Rapper + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Saxhoorn + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Saxofonist + | Een saxofonist bespeelt de sopraan-, alt-, tenor- of baritonsaxofoon. Vaak heeft de saxofonist naast zijn of haar hoofdinstrument een tweede saxofoon in één van de andere registers, en in de jazz soms ook klarinet. Iemand die saxofoon leert spelen en wil samenspelen, heeft de keuze uit alle bedenkbare muzieksoorten, klassiek, jazz, pop en wereldmuziek. Veel saxofonisten in de amateurmuziek vinden een plek in de harmonie of fanfare. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Saxofoon + | De saxofoon, genoemd naar de uitvinder, [https://nl.wikipedia.org/wiki/Adolphe_Sax Adolphe Sax], is een instrument dat gemaakt is van koper, maar door de manier van toonvorming behoort tot de houten blaasinstrumenten. De toon wordt geproduceerd door middel van een enkel riet, net als de klarinet. De buis van en saxofoon is conisch, en de toongaten worden bediend door middel van kleppen. Aangezien het een betrekkelijk jong instrument is, uitgevonden rond 1840, bestaat er weinig origineel klassiek materiaal voor de sax. Componisten als Debussy, Ibert en Ravel gebruikten het instrument echter wel in hun composities. Saxofoons worden gebouwd in verschillende groottes, waardoor een SATB-familie beschikbaar is en in deze combinatie komt dus wel een groot repertoire beschikbaar. (Sopraan-, alt-, tenor- en baritonsaxofoons, en de iets zeldzamere bassaxofoon) Saxofoons zijn onmisbaar in harmonie, fanfare, bigband en jazz combo. (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Shakers + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Slagwerk + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Solfège + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Zie ook de website van het Conservatorium van Amsterdam (met een opsomming en korte beschrijving van de vakken): http://www.ahk.nl/conservatorium/opleidingen/bachelor/docent-muziek/organisatie-van-de-studie/vakkenpakket/muziektheoretische-vakken/ + |
| Sopraan + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Spinet + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Strijker + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Strijkinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Synthesizer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) Alvast enkele links over dit onderwerp, via derden verkregen: 1. Koot & Bie (https://www.youtube.com/watch?v=7hryzCxfrf0) 2. Uitleg over synthesizers (http://synthesizeracademy.com/) 3. Gratis te downloaden synthesizers, waaronder professionele (http://lesitedeburnie.free.fr/) + |
| Tamboer + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tamboerijn + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tenor + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tinwhistle + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tinwhistlespeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Toetsenist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Toetsinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tokkelinstrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Transponerend instrument + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Triangel + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Trom + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Trombone + | De trombone is een koperen blaasinstrument, dat opvalt door de manier waarop het wordt bespeeld. Waar op de andere instrumenten die tot deze groep behoren de combinatie van embouchure en buislengte geregeld wordt met behulp van pistons of ventielen, is bij dit instrument gekozen voor de schuif. Dit geeft het instrument tevens mogelijkheden die de andere instrumenten niet bezitten, zoals traploze glissandi. Net als de trompet is de trombone voornamelijk cilindrisch, beide instrumenten sluiten qua klank uitstekend aan bij elkaar en delen een parallelle ontwikkeling. Trombones behoren tot de standaardbezetting van blaasorkesten en het symfonieorkest. (Bron: ZB-Planbureau [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Trombonist + | De trombonist bespeelt meestal de tenortrombone of de bastrombone. Minder vaak wordt, voor hogere partijen, de alttrombone gebruikt. Omdat in tegenstelling tot de andere koperblazers niet-transponerend wordt gelezen, is dit laatste instrument lastig omdat een andere set posities moet worden gebruikt. De trombonist kan kiezen uit zeer veel genres; het instrument is thuis in klassiek, jazz, pop en wereldmuziek. Waar het instrument in vroeger tijden bijna uitsluitend door mannen werd bespeeld, kiezen tegenwoordig steeds vaker ook meisjes de trombone. (Bronnen: ZB-Planbureau; https://nl.wikipedia.org/wiki/Trombone ) + |
| Trompet + | De trompet is een [[TMZK Koperen blaasinstrument|koperen blaasinstrument]]. Koperen blaasinstrumenten hebben met elkaar gemeen dat ze op dezelfde wijze worden aangeblazen, namelijk door een ketelvorming mondstuk op de mond te plaatsen en de luchtkolom in trilling te brengen met de lippen (het embouchure). De trompet heeft een lange ontwikkeling achter de rug, die zich kenmerkte door het zoeken naar manieren voor het opvullen van de intervallen tussen de natuurtonen. Zo ontstond bijvoorbeeld in de vroege Renaissance de schuiftrompet; in de 18de eeuw de Inventionstrompete met extra buizen om de natuurtonen in verschillende stemmingen te kunnen spelen; en de kleppentrompet met gaten aan het eind van diezelfde eeuw. Voor dit laatste instrument werden de bekendste concerten geschreven: het ''Trompetconcert in Es'' door Joseph Haydn en het ''Trompetconcert in E'' (tegenwoordig meestal uitgevoerd in Es) door Johann Nepomuk Hummel. In de 19de eeuw kreeg de trompet door de uitvinding van de pistons of ventielen zijn huidige vorm en werd het mogelijk chromatisch te spelen. De trompet is inzetbaar in zeer veel genres, van klassiek tot jazz, en popmuziek tot wereldmuziek. De trompet is onmisbaar in het symfonieorkest, jazzcombo en bigband, fanfare- en harmonie, showband en tal van andere ensemblebezettingen. Een andere bekende samenstelling is het koperkwartet en koperkwintet. (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau])) + |
| Trompettist + | Een trompettist is iemand die trompet speelt. Dat kan beroepsmatig zijn, of als liefhebber. Vaak maakt een trompettist deel uit van een groep koperblazers in een orkest of band. Een trompettist kan kiezen uit vele muziekgenres: klassiek, jazz, wereldmuziek of pop. Beroepstrompettisten in de klassieke muziek bespelen vaak meerdere soorten trompetten, zoals bijvoorbeeld de piccolotrompet. In de jazz is het neveninstrument vaak de flugelhorn (bugel). (Bron: [http://www.dezb.nl/planbureau.html ZB - Planbureau]) + |
| Tuba + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Tubaïst + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Ukelele + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Ukelelespeler + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Universiteit + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Vibrafonist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Vibrafoon + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Violist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Viool + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Virginaal + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Vocalist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Xylofonist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Xylofoon + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Zangdocent + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Zanger + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Zangstem + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Zink + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| Zinkenist + | ... (Bron: [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/ Grove Music Online (GMO)]) + |
| AWZI + | AfvalWater Zuiverings Installatie, meestal voor industrieel afvalwater. Source: HZ UAS + |
| Aerobe zuivering + | Biologisch proces, waarin bacterieen met behulp van zuurstof verontreinigingen in afvalwater omzetten tot koolzuur en water. Source: HZ UAS + |
| Afvalwater + | Waterstroom die na gebruik verontreinigingen bevat, die verwijderd moeten worden voordat dit water op een openbaar waterlichaam geloosd mag worden. Source: HZ UAS + |
| Afvalwaterkwaliteit + | De kwaliteit van water behandeld in een afvalwaterzuiveringsinstallatie. De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: HZ UAS + |
| Afvoer + | Stroom van oppervlaktewater in een rivier of kanaal. Source: Lenntech.nl + |
| Algen + | Algen is een grote groep verschillende organismen uit verschillende fylogenetische groepen, en veel verschillende taxa. Over het algemeen zijn algen plantachtige organismen. Meestal doen ze fotosynthese en zijn het aquatische organismen, maar ze hebben geen echte wortels, stammen, bladeren en weefsels, en ze hebben simpele voortplantingssystemen. Algen komen over de hele wereld voor in de zee, in zoet water en op vochtige stukken land. De meeste zijn microscopisch klein, maar sommige zijn vrij groot, bijvoorbeeld zeewieren die wel 50 meter lang kunnen worden. Source: Lenntech.nl + |
| Ammonium + | NH4+ ion, een verbinding van stikstof en waterstof die oplosbaar is in water. Source: HZ UAS + |
| Anaerobe zuivering + | Biologisch proces, waarin bacterieen in afwezigheid van zuurstof verontreinigingen in afvalwater omzetten tot water, waterstof, methaan en andere lichte organische stoffen. Source: HZ UAS + |
| BZV + | Biologisch zuurstof vervruik (biological oxygen demand) - verzamelterm voor de componenten in een waterstroom die met behulp van bacteriologische processen geoxideerd kunnen worden - dit wordt ook wel biologische afbreekbaarheid genoemd. Source: HZ UAS + |
| Bebouwing + | Onder bebouwing kunnen twee dingen verstaan worden. Ten eerste de handeling van het bebouwen, het bouwen op een kavel; ten tweede het gebouwde, het geheel van alle bouwwerken op een kavel. Source: architectenweb.nl + |
| Belgische polderwater + | Afstromend water uit Belgische polders, dat door Evides wordt verzameld in opslagbekkens nabij Philippine en wordt gedistribueerd als industrie water binnen Zeeuws-Vlaanderen. Source: HZ UAS + |
| Biesbosch + | Nationaal Park De Biesbosch is een beschermd natuurgebied en het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa. Source: np-debiesbosch.nl + |
| Biodiversiteit + | Begrip uit de biologie waarmee zowel het aantal variaties in levenssoorten alsmede de verscheidenheid in oplossingen voor problemen rond ademhaling, voedselvoorziening etc. worden begrepen. Source: encyclo.nl + |
| Biologische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, en factoren. Biologische parameters kan algen en BZV zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Bodem + | Het bovenste deel van de aardkorst waarin planten wortelen. Onder invloed van het klimaat en vegetatie vinden er bodemvormende processen plaats die de bodem een typisch profiel geven. Source: digischool.nl + |
| Bodemkwaliteit + | De bodemgesteldheid die bepaalt voor welk gebruik de bodem op die specifieke locatie geschikt is. Source: HZ UAS + |
| CZV + | Chemisch zuurstof verbruik (chemical oxygen demand) - de hoeveelheid zuurstof die nodig is om organische en anorganische componenten volledig te oxideren. Source: HZ UAS + |
| Calcium + | Calcium is van nature in wateren aanwezig. Het kan uit gesteentes zoals kalksteen, marmer, calciet, dolomiet, gips, fluoriet en apatiet opgelost worden. Calcium maakt een onderdeel uit van de hardheid van water, omdat het naast Mg2+ opgelost als Ca2+ in water te vinden is. Source: Lenntech.nl + |
| Chemische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren. Chemische parameters kan Nitraat, Fosfaat en CZV zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Coliformtelling + | Maat voor het aantal bacteriën in een watermonster (eigenlijk kolonievormende eenheden). Source: HZ UAS + |
| Cultuurlandschap + | Een landschap dat is ontstaan door de activiteiten van mensen. Een cultuurlandschap bestaat uit inrichtingselementen als wegen, akkers en weilanden, parken en vijvers, huizen en fabrieken, dorpen en steden. Source: digischool.nl + |
| Demiwater + | Waterkwaliteit met zeer laag zoutgehalte en daarmee geschikt voor productie van stoom en andere hoogwaardige toepassingen. Source: HZ UAS + |
| Desinfectie + | Het zuiveren van vloeistoffen en oppervlakken van verontreinigingen. Om een vloeistof of een oppervlak schoon te maken, kunnen een aantal technieken gebruikt worden, zoals desinfectie met behulp van ozon. Vaak komt desinfectie neer op het uitschakelen van de aanwezige micro-organismen met een biocide. Source: HZ UAS + |
| Distributie drinkwater + | Netwerk waarover drinkwater wordt geleverd aan gebruikers. Source: HZ UAS + |
| Drinkwater + | Water geschikt voor menselijke consumptie - dit wordt geleverd door drinkwaterbedrijven. Source: HZ UAS + |
| Droogte + | Een uitzonderlijk droge periode die zolang duurt dat er een ernstige hydraulische evenwichtsstoornis ontstaat, zoals een slechte oogst of verminderde watervoorraad. Source: HZ UAS + |
| Eutroficatie + | Vermesting of overbemesting verrijkt het milieu met voedingsstoffen, met name met fosfor en stikstof. Dit wordt ook wel eutrofiëring genoemd. Teveel voedingsstoffen in de bodem tast de soortenrijkdom van planten en bomen aan. Vooral arme of schrale bodems zoals heidegronden en de bodems van vennen, zijn gevoelig voor eutrofiëring. Source: encyclo.nl + |
| Fosfaat + | Fosfaten, de zouten van fosforzuur, komen in de natuur aan veel plaatsen voor, ook omdat zij in verschillende soorten gesteente aanwezig zijn. Fosfaten komen echter niet alleen op natuurlijke manier (fosforcyclus) in water en andere milieucompartimenten terecht, maar ook door menselijke activiteiten. Source: Lenntech.nl + |
| Fysische parameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren. Fysische factoren kan temperatuur, saliniteit en troebelheid zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Gebruik + | Een standaard manier van doen. Source: nl.wikitionary.org + |
| Geleidbaarheid + | De hoeveelheid elektriciteit die water kan geleiden. Deze wordt uitgedrukt in een chemische grootte. Source: Lenntech.nl + |
| Gescheiden riolering + | Stelsel die fysiek gescheiden en waarin rioolwater gescheiden wordt gehouden van afstromen hemelwater. Source: HZ UAS + |
| "Good Quality" + | Het geheel van normen gesteld in de Kaderrichtlijnwater waardoor stroomgebieden een voldoend goede waterkwaliteit hebben. Source: HZ UAS + |
| Grondwater + | In de bodem bevindt zich grondwater. Dit is water dat via sloten, meren en rivieren in de bodem is gezakt. Ook regenwater infiltreert in de bodem en zakt tot het niet verder kan door een bodemlaag die geen water doorlaat. Boven deze laag raakt de grond ‘verzadigd'. Dit houdt in dat de grond geen water meer kan opnemen. Source: www.riool.info + |
| Grondwaterkwaliteit + | Een goede kwaliteit van het grondwater in Nederland is van groot belang voor de functies die het grondwater heeft. Grondwater is in de eerste plaats een belangrijke bron voor de drinkwatervoorziening van mens en dier en voor hoogwaardige industriële producten (voedings- en genotmiddelen). Daarnaast heeft het grondwater een grote invloed op ecosystemen (zowel op het land en in het oppervlaktewater). De kwaliteit van grondwater in Nederland staat onder druk door vermesting en in mindere mate door verzuring, en verspreiding. Source: www.clo.nl + |
| Grondwaterstand + | Het peil van het grondwater op zeker moment op een zekere plaats. Source: HZ UAS + |
| Industrie + | Alle activiteiten waarbij de mens grondstoffen bewerkt om er nieuwe producten van te maken. Source: digischool.nl + |
| Industriehergebruik + | Opnieuw inzetten van water, dat al eens eerder is gebruikt, binnen een industriële toepassing. Source: HZ UAS + |
| Industriewaterkwaliteit + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: Lenntech.nl + |
| Kaderrichtlijnwater + | De Kaderrichtlijn Water is in 2000 van kracht geworden en heeft als doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen. Omdat de KRW uniforme eisen stelt aan de Europese landen wordt voorkomen dat vervuiling van een bovenstrooms land een probleem kan gaan vormen in een benedenstrooms land. Landen die binnen een stroomgebied liggen moeten dan ook gezamenlijk een stroomgebiedbeheersplan opstellen en uiterlijk in 2027 voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen. Source: Adapted from www.rivm.nl + |
| Kanaal + | Gegraven stuk vaarwater van redelijke omvang, waarin het water, kunstmatig, bijv. met sluizen, op een bepaald niveau gehouden wordt. Source: debinnenvaart.nl + |
| Koeltorenwater + | Water dat wordt gevoed aan koeltorens, dat vervolgens door verdamping warmte opneemt en daarmee koelvermogen genereert. Source: HZ UAS + |
| Kreek + | Een kreek kan worden omschreven als klein, smal, vaak stilstaand water, dikwijls een inham van de zee. Het is vaak een overblijfsel van een overstroming of van de vroegere loop van een rivier. Source: HZ UAS + |
| Kwaliteitsverbetering + | Het proces waarbij de kwaliteit van water verbetert - dit kan bewust worden gestuurd door menselijk handelen of berusten op natuurlijke processen. Kwaliteitsverbetering van waterstromen is soms noodzakelijk om te kunnen voldoen aan normen voor de leefomgeving (ontvangend oppervlaktewater). Source: Adapted from woorden.org + |
| Landbouw + | Economische sector die zich bezig houdt met werken met planten, dieren en bomen, bestaand uit akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en bosbouw. Source: blaucapel.nl + |
| Landbouwgebieden + | Agrarisch terrein. Source: mijnwoordenboek.nl + |
| Landbouwwaterkwaliteit + | Water dat kwalitatief geschikt is voor gebruik in de landbouw - elke teelt vereist overigens zijn "eigen" kwaliteit voor een goede oogst. De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Landinrichting + | Het menselijke gebruik van een gedeelte van het land voor een bepaald doel (zoals irrigatie-landbouw, bewoning of ontspanning). Veranderingen van het landgebruik kunnen een invloed hebben op de eigenschappen van het oppervlak van de Aarde, met een mogelijk impact op het klimaat, op lokaal of op globaal vlak. Source: Adapted from greenfacts.org + |
| Magnesium + | Chemisch element uit de tweede groep (aardalkalimetalen) van het periodiek systeem. Magnesiumverbindingen worden vaak uit het water verwijderd, omdat zij medeverantwoordelijk zijn voor een eventueel te hoge hardheid. Dit gebeurt met behulp van ontharders. Magnesium zelf kan in vorm van magnesiumhydroxide als vlokmiddel voor de waterzuivering gebruikt worden. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Meer + | Natuurlijk groot open water (grens arbitrair bepaald als zijnde groter dan 100 hectare), waar wind en golven vrij spel hebben en hun invloed uitoefenen op de oevers. Als een meer dieper is dan 8 meter is er meestal weinig oeverbegroeiing aanwezig, maar wel een smal strand. Source: soortenbank.nl + |
| Nabezinking + | Laatste stap in het klassieke actief slib proces, waarin slib wordt afgescheiden van het gezuiverde afvalwater. Source: HZ UAS + |
| Natte natuur + | Vorm van natuur die met name gedijt in een omgeving die rijk is aan water en niet "droogvalt" in minder natte jaargetijden. Source: HZ UAS + |
| Natuur + | wereld zoals die is zonder mensen, met name de dieren en planten. Source: woorden.org + |
| Natuurbeheer + | Het werk dat nodig is om de natuur in evenwicht te houden. Source: houtwal.be + |
| Natuurgebied + | Stuk land waar geen mensen wonen en dat nauwelijks wordt beïnvloed door menselijk gedrag. Source: woorden.org + |
| Nazuivering + | Aanvullend zuiverings proces om verdere water kwaliteits verbetering te bewerkstelligen. Source: HZ UAS + |
| Neutralisatie + | De toevoeging van stoffen om water te neutraliseren, zodat het noch zuur, noch basisch is. Neutralisatie hoeft niet persé een pH van 7,0 te geven, het wijst enkel op een evenwichtspunt in een zuur-basereactie. Source: Lenntech.nl + |
| Nitraat + | Nitraten vormen chemisch gezien een groep vaste stoffen (zouten) opgebouwd uit positieve en negatieve deeltjes, ionen genaamd. De nitraten bevatten allen hetzelfde negatief geladen nitraat ion NO3 (-). De stoffen lossen uitstekend op in water. Plantenwortels kunnen de opgeloste stoffen eenvoudig opnemen. Source: encyclo.nl + |
| Onopgeloste bestanddelen + | Deeltjes die niet oplosbaar zijn in water (in het Engels: Total Suspended Solids (TSS)). Source: HZ UAS + |
| Ontharding + | Proces, waarin m.b.v. Ionenwisselaars hardheid wordt verwijderd uit een waterstroom - dit betreft vooral de verwijdering van calcium en magnesium ionen. Source: HZ UAS + |
| Ontzilting + | Het verwijderen van zout uit de zee of brak water. Source: encyclo.nl + |
| Oogstzekerheid + | Statistisch hoge kans op het "slagen" van een oogst in een bepaald gebied onder variërende omstandigheden. Source: HZ UAS + |
| Opgeloste zuurstof + | De DO (Dissolved oxygen, oftewel opgeloste zuurstof) is een indicator voor hoeveel zuurstof er is opgelost in water. De zuurstof lost op in water door middel van diffusie van de omringende lucht, stroomversnellingen, watervalletjes en als product van optredende fotosynthese in het water. Source: Lenntech.nl + |
| Oppervlaktewater + | Water op aarde waarvan het oppervlak in rechtstreeks contact staat met de dampkring. Source: digischool.nl + |
| Oxideren + | Een verbinding (reactie) aangaan met zuurstof. Source: muiswerk.nl + |
| Peilbeheer + | De Nederlandse wetgeving schrijft waterschappen voor om één of meer peilbesluiten op te stellen voor hun beheersgebied. Er zijn ook richtlijnen en voorschriften vastgelegd voor de opmaak van deze peilbesluiten. Het peilbesluit bestaat uit een kaart, een staat en een toelichting. In het peilbesluit moeten de te hanteren peilen worden aangegeven. Source: soilpedia.nl + |
| Polishing + | Ultieme kwaliteitsverbetering van water ten behoeve van zeer specifieke toepassing of het nazuiveren van afvalwater om te kunnen voldoen aan lozingsnormen. Source: HZ UAS + |
| Proceswater + | Water dat gebruikt wordt bij diverse typen fabrieksprocessen - afhankelijk van de toepassing binnen de industrie bestaan meerdere typen proceswater van verschillende waterkwaliteit (vaak uitgedrukt in zoutgehalte of voorkomen van hardheid vormende componenten). Source: encyclo.nl + |
| RWZI + | RioolWater Zuiverings Installatie voor de behandeling van gemeentelijk afvalwater. Source: HZ UAS + |
| RWZI-effluentkwaliteit + | Kwaliteit van water na behandeling in eenDe waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Lenntech.nl + |
| Recreatie + | Alle activiteiten die in de vrije tijd plaatsvinden en ontspanning als doel hebben. Source: encyclo.nl + |
| Riolering + | Systeem waarin afvalwater wordt verzameld in gebieden en via het rioolstelsel wordt afgevoerd naar een centrale zuiveringsinstallatie. Source: HZ UAS + |
| Rivier + | Een rivier is een brede natuurlijke waterloop die de afwatering van een stroomgebied verzorgt. Source: encyclo.nl + |
| Saliniteit + | Saliniteit (Latijn: salinitas) is het zoutgehalte van het water in een meer, zee of oceaan. Er zijn verschillende manieren waarop de saliniteit kan worden aangegeven, vaak gebeurt dit met de eenheid g/kg (gram zout per kilogram water) of in procenten (1% is 10 gram zout per kilogram water) of promilles. Source: encyclo.nl + |
| Servicewater + | Water dat gebruikers wordt ingezet voor algemene doeleinden - de chemische samenstelling is vergelijkbaar met drinkwater, maar service water is niet geschikt voor consumptie. Source: HZ UAS + |
| Sloot + | Algemene benaming voor een waterloop van beperkte breedte die stilstaand of slechts langzaam stromend water bevat. Source: HZ UAS + |
| Staatsbosbeheer + | Nederlandse Natuur en Landschapsorganisatie. Source: HZ UAS + |
| Stikstof Kjeldahl + | De som van organische stikstof en ammoniakale gebonden stikstof, bepaald onder voorgeschreven omstandigheden volgens Kjeldahl (na zwavelzuur destructie). Toelichting: Nitriet- en nitraatstikstof worden hierbij niet meebepaald. Source: encyclo.nl + |
| Teeltmogelijkheid + | Kansen om verschillende teelten in de akkerbouw te onderhouden - de mogelijkheden zijn afhankelijk van bodemgesteldheid, grondwaterstand, beschikbaarheid van water en de waterkwaliteit. Source: HZ UAS + |
| Temperatuur + | De mate van warmte zoals deze wordt gemeten op een relatieve schaalverdeling. Source: encyclo.nl + |
| Toerisme + | Vorm van recreatie gericht op het reizen en verblijven buiten de eigen woonomgeving. Source: digischool.nl + |
| Toeristisch gebied + | Gebied voor recreatief gebruik. Source: HZ UAS + |
| Troebelheid + | Mate van ondoorzichtigheid van een op zich zelf heldere vloeistof veroorzaakt door de aanwezigheid van fijn verdeeld zwevend materiaal. Source: encyclo.nl + |
| Ven + | Een klein ondiep meer gelegen in heidegebied. Source: encyclo.nl + |
| Verdamping + | Het proces waarbij water van vloeistof overgaat in damp. Source: Lenntech.nl + |
| Verdroging + | Het steeds droger worden van de bodem waardoor het ecosysteem verstoord wordt. Source: digischool.nl + |
| Vermesting + | Vermesting of overbemesting verrijkt het milieu met voedingsstoffen, met name met fosfor en stikstof. Dit wordt ook wel eutrofiëring genoemd. Teveel voedingsstoffen in de bodem tast de soortenrijkdom van planten en bomen aan. Vooral arme of schrale bodems zoals heidegronden en de bodems van vennen, zijn gevoelig voor eutrofiëring. Source: encyclo.nl + |
| Vernatting + | Structureel verhogen van de grond- en-of oppervlaktewaterstanden. Source: encyclo.nl + |
| Verzilting + | Toename van het zoutgehalte in de bodem door binnendringen van zeewater in de riviermondingen of door zout water in de ondergrond. Source: cultureelwoordenboek.nl + |
| Verzuring + | Verzuring is het gevolg van verontreiniging van de lucht met (direct of indirect) verzurende stoffen. Belangrijke verzurende stoffen zijn: stikstofoxiden (NOx), Zwaveldioxide (SO2), ammoniak (NH3) en vluchtige organische stoffen (VOS). Source: encyclo.nl + |
| Vijver + | Stilstaand zoetwaterbassin Source: soorternbank.nl + |
| Voorbezinking + | Het laten bezinken van zwaardere delen in een waterstroom op basis van gravitatie met als doel deze stoffen te verwijderen uit de betreffende waterstroom. Source: HZ UAS + |
| Waterbeheer + | Zorg voor water, bestaande uit: Beleid = Maken van beheerplannen; Feitelijk beheer = Aanleg van waterkeringen, watergangen en gemalen; Juridisch beheer = Verlenen van vergunningen. Source: encyclo.nl + |
| Waterbeïnvloedingsproces + | Chemische, biologische of fysische verandering, waardoor de waterkwaliteit wijzigt. Source: HZ UAS + |
| Waterbron + | Plaats die of gebied dat in de behoefte aan water kan voorzien. Source: HZ UAS + |
| Watergang + | In het landschap opgenomen sloten, kreken of aangelegde routes, waarlangs water meestal onder natuurlijk verval wordt getransporteerd. Source: HZ UAS + |
| Waterharmonica + | Natuurlijk systeem, waarin effluent van een zuiveringsinstallatie door natuurlijke processen een kwaliteitsverbetering ondergaat, waardoor aan het eind van de "harmonica" de kwaliteit overeenkomt met die van het ontvangende waterlichaam. Source: HZ UAS + |
| Waterketen + | Het gehele traject dat waterstromen verbindt - dit omvat het ruw water, drinkwaterproductie, - levering, en -gebruik, de verzameling van regen- en afvalwater, de zuivering van afvalwater, hergebruik van water, gebruik van water in industrieel en agrarisch gebied, en de lozing van gezuiverd afvalwater op een ontvangend waterlichaam. Source: HZ UAS + |
| Waterkringloop + | Het geheel van processen, waarbij water uit de zee verdampt, boven land naar beneden komt in de vorm van neerslag, en daar weer verdampt of via rivieren weer naar zee wordt gevoerd. Source: HZ UAS + |
| Waterkwaliteitsparameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Lenntech.nl + |
| Waterlichaam + | Diverse vormen van waterhoudende systemen, zoals rivieren, meren, kreken, sloten. Source: HZ UAS + |
| Waterlichaamskwaliteit + | De waterkwaliteit in oppervlaktewateren - deze wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Waterloop + | Aangelegde open infrastructuur die zorgt voor aan- of afvoer van water, bijvoorbeeld sloten en watergangen. Source: HZ UAS + |
| Waternetwerk + | De samenhang van systemen waarin water wordt gedistribueerd naar verschillende afnemers. Source: HZ UAS + |
| Wateroverlast + | Verzamelterm voor schade, ongemak en ontreddering door hoge waterstanden ten gevolge van overvloedige neerslag en/of onvoldoende waterafvoer. Source: Adapted from encyclo.nl + |
| Watertekort + | In een bepaald gebied is minder water dan er nodig is voor gewassen, industrie en/of drinkwater. Source: Adapted from digischool.nl + |
| Wetlands + | Wetlands zijn waardevolle natuurgebieden waar water een belangrijke, soms zelfs overheersende, rol speelt - een bijzondere vorm is het "constructed wetland", speciaal ontworpen om aan het natuurlijke systeem ook een zuiverende functie te geven. Source: Adapted from digischool.nl + |
| Zoet water + | Water met een chloridegehalte lager dan 300 mg/l. Source: aquo.nl + |
| Zoetwateropslag + | Systeem waar een hoeveelheid zoet water kan worden opgeslagen, verzameld in tijden van overschot, gebruikt in tijden van schaarste - dit kan een meer zijn, een basin, een duingebied, etc. Source: HZ UAS + |
| Zoetwaterstromen + | Waterstromen die voornamelijk water met gering zoutgehalte (zoet water) bevatten. Source: HZ UAS + |
| Zoetwatervoorziening + | Het beschikbaar maken van voldoende zoetwater om aan de behoefte van eindgebrukers te kunnen voldoen (burgers, landbouw, industrie). Source: HZ UAS + |
| Zoetwatervraag + | De vraag van gebruiker naar een hoeveelheid zout water per zekere tijdseenheid (bv in liter of m3 per uur, per maand of jaar). Source: HZ UAS + |
| Zout water + | Zout water is water met een gehalte van meer dan 1000 mg chloride per liter. Dit is meer brak water... Zout water bevat 1.5% of meer aan zout (dus 15000 mg/l chloride) - in het tussenliggende gebied (vanaf 300 mg/l) spreken we van brak water. Source: Adapted from encyclo.nl + |
| Zouttong + | Zout water dat bij vloed terecht komt onder het lichtere afstromend rivierwater. Source: HZ UAS + |
| Zoutwaterkwaliteit + | De kwaliteit van zout water gekenmerkt door de hoeveelheid gewenste en ongewenste componenten (afhankelijk van de gewenste toepassing of gebruik). Source: HZ UAS + |
| Zoutwatervraag + | Kwantitatieve behoefte aan water met een zeker minimum zoutgehalte (veelal overeenkomend met zeewater) - de beoogde toepassing bepaalt echter het gewenste zoutgehalte in meer detail. Source: HZ UAS + |
| Zuivering + | Reinigen van afvalwater. Source: HZ UAS + |
| PH + | De waarde die bepaalt of een stof zuur, neutraal of basisch is. De pH wordt berekend met het aantal waterstofionen dat aanwezig is. Het wordt gemeten op een schaal van 0 tot 14, waarbij 7 voor `neutraal` staat. Wanneer de pH-waarde onder de 7 ligt, wijst dit erop dat een stof zuur is, pH-waarden boven 7 wijzen erop dat een stof basisch is. Source: Lenntech.nl + |
| Teeltmogelijkheid + | Kansen om verschillende teelten in de akkerbouw te onderhouden - de mogelijkheden zijn afhankelijk van bodemgesteldheid, grondwaterstand, beschikbaarheid van water en de waterkwaliteit. Source: HZ UAS + |
| Temperatuur + | De mate van warmte zoals deze wordt gemeten op een relatieve schaalverdeling. Source: encyclo.nl + |
| Toerisme + | Vorm van recreatie gericht op het reizen en verblijven buiten de eigen woonomgeving. Source: digischool.nl + |
| Toeristisch gebied + | Gebied voor recreatief gebruik. Source: HZ UAS + |
| Troebelheid + | Mate van ondoorzichtigheid van een op zich zelf heldere vloeistof veroorzaakt door de aanwezigheid van fijn verdeeld zwevend materiaal. Source: encyclo.nl + |
V |
|
| Ven + | Een klein ondiep meer gelegen in heidegebied. Source: encyclo.nl + |
| Verdamping + | Het proces waarbij water van vloeistof overgaat in damp. Source: Lenntech.nl + |
| Verdroging + | Het steeds droger worden van de bodem waardoor het ecosysteem verstoord wordt. Source: digischool.nl + |
| Vermesting + | Vermesting of overbemesting verrijkt het milieu met voedingsstoffen, met name met fosfor en stikstof. Dit wordt ook wel eutrofiëring genoemd. Teveel voedingsstoffen in de bodem tast de soortenrijkdom van planten en bomen aan. Vooral arme of schrale bodems zoals heidegronden en de bodems van vennen, zijn gevoelig voor eutrofiëring. Source: encyclo.nl + |
| Vernatting + | Structureel verhogen van de grond- en-of oppervlaktewaterstanden. Source: encyclo.nl + |
| Verzilting + | Toename van het zoutgehalte in de bodem door binnendringen van zeewater in de riviermondingen of door zout water in de ondergrond. Source: cultureelwoordenboek.nl + |
| Verzuring + | Verzuring is het gevolg van verontreiniging van de lucht met (direct of indirect) verzurende stoffen. Belangrijke verzurende stoffen zijn: stikstofoxiden (NOx), Zwaveldioxide (SO2), ammoniak (NH3) en vluchtige organische stoffen (VOS). Source: encyclo.nl + |
| Vijver + | Stilstaand zoetwaterbassin Source: soorternbank.nl + |
| Voorbezinking + | Het laten bezinken van zwaardere delen in een waterstroom op basis van gravitatie met als doel deze stoffen te verwijderen uit de betreffende waterstroom. Source: HZ UAS + |
W |
|
| Waterbeheer + | Zorg voor water, bestaande uit: Beleid = Maken van beheerplannen; Feitelijk beheer = Aanleg van waterkeringen, watergangen en gemalen; Juridisch beheer = Verlenen van vergunningen. Source: encyclo.nl + |
| Waterbeïnvloedingsproces + | Chemische, biologische of fysische verandering, waardoor de waterkwaliteit wijzigt. Source: HZ UAS + |
| Waterbron + | Plaats die of gebied dat in de behoefte aan water kan voorzien. Source: HZ UAS + |
| Watergang + | In het landschap opgenomen sloten, kreken of aangelegde routes, waarlangs water meestal onder natuurlijk verval wordt getransporteerd. Source: HZ UAS + |
| Waterharmonica + | Natuurlijk systeem, waarin effluent van een zuiveringsinstallatie door natuurlijke processen een kwaliteitsverbetering ondergaat, waardoor aan het eind van de "harmonica" de kwaliteit overeenkomt met die van het ontvangende waterlichaam. Source: HZ UAS + |
| Waterketen + | Het gehele traject dat waterstromen verbindt - dit omvat het ruw water, drinkwaterproductie, - levering, en -gebruik, de verzameling van regen- en afvalwater, de zuivering van afvalwater, hergebruik van water, gebruik van water in industrieel en agrarisch gebied, en de lozing van gezuiverd afvalwater op een ontvangend waterlichaam. Source: HZ UAS + |
| Waterkringloop + | Het geheel van processen, waarbij water uit de zee verdampt, boven land naar beneden komt in de vorm van neerslag, en daar weer verdampt of via rivieren weer naar zee wordt gevoerd. Source: HZ UAS + |
| Waterkwaliteitsparameters + | De waterkwaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Lenntech.nl + |
| Waterlichaam + | Diverse vormen van waterhoudende systemen, zoals rivieren, meren, kreken, sloten. Source: HZ UAS + |
| Waterlichaamskwaliteit + | De waterkwaliteit in oppervlaktewateren - deze wordt bepaald door de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde verontreinigingen, fysische en chemische factoren als de pH en geleidbaarheid, de hoeveelheid zout die in het water aanwezig is en de aanwezigheid van voedingsstoffen. Mensen beïnvloeden deze factoren voor een groot deel door het lozen van afvalwater en door het toevoegen van allerlei stoffen en verontreinigingen die van nature niet in water aanwezig zijn. Source: Adapted from Lenntech.nl + |
| Waterloop + | Aangelegde open infrastructuur die zorgt voor aan- of afvoer van water, bijvoorbeeld sloten en watergangen. Source: HZ UAS + |
| Waternetwerk + | De samenhang van systemen waarin water wordt gedistribueerd naar verschillende afnemers. Source: HZ UAS + |
| Wateroverlast + | Verzamelterm voor schade, ongemak en ontreddering door hoge waterstanden ten gevolge van overvloedige neerslag en/of onvoldoende waterafvoer. Source: Adapted from encyclo.nl + |
| Watertekort + | In een bepaald gebied is minder water dan er nodig is voor gewassen, industrie en/of drinkwater. Source: Adapted from digischool.nl + |
| Wetlands + | Wetlands zijn waardevolle natuurgebieden waar water een belangrijke, soms zelfs overheersende, rol speelt - een bijzondere vorm is het "constructed wetland", speciaal ontworpen om aan het natuurlijke systeem ook een zuiverende functie te geven. Source: Adapted from digischool.nl + |