EMM, de theorie en de praktijk

Sneller dan voorheen verandert de maatschappij en worden we geconfronteerd met complexe uitdagingen door onder andere globalisering en klimaatverandering. Deze uitdagingen zijn wicked van aard: het zijn complexe, niet scherp te definiëren uitdagingen waarvoor geen eenduidige oplossingen te vinden zijn. Om hier adequaat aan te werken hebben wij elkaar nodig: overheden, bedrijven, organisaties en burgers moeten op een slimme manier gaan samenwerken en expertise met elkaar delen. Dit zal het meest effectief gebeuren in transdisciplinaire, organisatie-overstijgende netwerken. Het delen van expertise (kennis, inzichten, kwaliteiten, etc.) leidt tot win-winsituaties: enerzijds dragen organisaties die kennis delen bij aan het vinden van oplossingen voor uitdagingen, anderzijds verbinden zij zich door die kennisdeling sterker met het kennisnetwerk.

Met andere woorden, de focus van verantwoording naar elkaar (“doe ik de dingen goed?”) moet worden verlegd naar validatie en vertrouwen in elkaar (“doen we gezamenlijk de goede dingen?”). We moeten leren inzien wat onze unieke rol in het grotere geheel is en hoe we in gezamenlijkheid aan maatschappelijk relevante uitdagingen kunnen werken.

Een overzicht van EMM en de bijbehorende ontologie EMont staat beschreven in An ontology about Expertise Management (geaccepteerd voor publicatie in het Journal of Computer and Communications).

Systeemdenken

Systeemdenken is bij uitstek de benadering om aan wicked problems te werken en ‘gezamenlijk de goede dingen te doen’: men verkrijgt inzicht in hoe entiteiten (personen, organisaties, machines, etc.) denken of tegen een bepaalde situatie aankijken, op welke manier ze wederzijds afhankelijk van elkaar zijn of elkaar beïnvloeden en hoe ze elkaar (kunnen) faciliteren.

Eén van de bekendste en meest toegepaste systeembenaderingen is de Soft Systems Methodologie (SSM). SSM is een op actie gerichte onderzoeksmethodologie waarmee de problematiek en uitdagingen uit wicked problems op een systematische wijze in kaart worden gebracht en aangepakt. Met behulp van SSM krijgen betrokkenen uit die wicked situaties inzicht in elkaars wereldbeeld. Ze zoeken daarbij naar synergie om elke deelnemer vanuit zijn specifieke mogelijkheden breed gedragen oplossingen te laten vinden. Het interessante van de systeembenadering is namelijk dat, wanneer de grenzen van situaties worden verruimd, men de situatie vanuit een breder perspectief bekijkt en er altijd (verrassende) mogelijkheden en oplossingen blijken te zijn.

Living labs

Wij leren het meest en het beste van onze ervaringen: in nieuwe situaties kunnen wij meestal goed handelen omdat wij daarvoor eerder opgedane, soortgelijke ervaringen benutten als inspiratiebron. We leggen als het ware de analogie tussen de nog onbekende situatie en soortgelijke ervaringen. Met andere woorden: ervaringen bieden ons handelingsperspectief voor nieuwe, soortgelijke situaties. Door praktijkervaring op te doen met complexe vraagstukken raken (aanstaande) professionals goed uitgerust voor hun toekomst. Een toekomst waarin complexiteit, verandering en aanpassingsvermogen de norm zullen zijn.

In een Living Lab worden in gezamenlijkheid maatschappelijk relevante uitdagingen onderzocht en aangepakt. De doelstelling van deze praktijkgerichte vraagstukken wordt dan ook geformuleerd in termen van optimale opbrengsten voor zowel de maatschappij als betrokken partijen. Het doel is om door samenwerking een zogenoemde Coalition of the Willing te ontwikkelen: een samenwerkingsverband waarin de betrokkenen hun expertise inzetten om de meest haalbare en wenselijke oplossingen te vinden. Deze oplossingen vormen als het ware gevaloriseerde blauwdrukken voor soortgelijke maatschappelijke uitdagingen buiten de Living Labs.

In een Living Lab vervaagt de grens tussen onderwijs en onderzoek. In een Living Lab benutten alle betrokken partijen, overheden, ondernemers, onderwijs/onderzoek (3 O’s) en burgers elkaars expertise en kwaliteiten om te leren en kennis te valoriseren. In dit ‘groepsleerproces’ komen jong en oud, rijp en groen zowel kennis delen als opdoen. Op de HZ University of Applied Sciences wordt o.a. in de volgende Living Labs gewerkt: Delta Development, Science in Residence, Scholen voor de Toekomst, Voorspellend Vermogen in het Toerisme en Overleven met Kanker.

Expertise Management Methodologie

De Expertise Management Methodologie (EMM) biedt een raamwerk voor het zo goed mogelijk benutten van elkaars kwaliteiten om inzicht te krijgen en/of voortgang te brengen in complexe vraagstukken. EMM is gebaseerd op systeemdenken. Zowel de hard systems (bijvoorbeeld System Dynamics) als de soft systems (bijvoorbeeld Soft Systems Methodology en Critical Systems Heuristics) aanpak worden ondersteund.

Expertise bestaat uit de kennis en kunde van een persoon (de expert) of een bedrijf. De vraag is: wat wordt precies verstaan onder kennis en kunde? In EMM maken we onderscheid tussen feitelijke en conceptuele kennis, knowing that kennis, en kunde, knowing how kennis. Het verschil tussen de twee soorten kennis is eenvoudig voor te stellen met het voorbeeld: "wat is een dijk?" versus "hoe maak ik een dijk?"

EMM hanteert als onderzoeksfilosofie het kritisch realisme. Met kritisch realisme wordt een brug geslagen tussen enerzijds het positivisme/empirisme - de wetenschappelijke methode die uitgaat van observeren en objectieve waarheid - en anderzijds het interpretivisme (subjectivisme of (sociaal) constructivisme) - de filosofie die de mens met zijn of haar subjectieve kijk op de wereld als uitgangspunt hanteert.

EMM ondersteunt onderwijs en onderzoek in living labs. Met nadruk wordt gesteld dat EMM een methodologie is, geen methode. Het biedt een raamwerk waarin methoden en technieken in zwang in uiteenlopende disciplines kunnen worden gebruikt. De gemeenschappelijk grond is de taal van het systeemdenken. De kern van EMM is de Expertise Management ontology (EMont), op te vatten als een (visuele) taal waarmee expertise wordt vastgelegd. EMont maakt het mogelijk nieuwe expertise en praktijkervaring te verknopen aan bestaande en geborgd. Met deze eigenschap is het mogelijk om op systematische wijze Body of Knowledge & Skills (BoKS) voor diverse kennisdomeinen op te bouwen, te verrijken en te verdiepen.

Expertise Manangement Methodologie in de praktijk

EMM kan op diverse manieren worden ingezet. Uit praktijkervaringen is een aantal scenario's naar voren gekomen.





De datum "{" kon niet verwerkt worden.






Referenties


Paginaoverzicht

Links naar verwante pagina's




Afgeleide processen, situaties en rollen:
EMM Scenario's
Expertise Management Methodologie
Expertise Management ontology
Kennis en kunde
Living Lab
Onderzoeksfilosofieën en systeemdenken
Systeemdenken
Wicked problems
Onderdeel van:
EMM on-line boek
Gerefereerd door:
Gezamenlijk werken aan breed gedragen verbeteringen
Portfolio's

Uploads

  Page name Title Author(s) Date
Bestand:20161214 An Ontology about Expertise Management JCC.docx Bestand:20161214 An Ontology about Expertise Management JCC.docx An ontology about Expertise Management Hans de Bruin en Grabriëlle Rossing 14 december 2016
Reseach onion.jpg Bestand:Reseach onion.jpg Research oninon Saunders et al. 2105
Reseach onion.png Bestand:Reseach onion.png Research onion Saunders et al. 2015
Gettier problem Resource Hyperlink 00119 Gettier problem Wikipedia 22 september 2016
DIKW pyramid Resource Hyperlink 00120 DIKW pyramid Wikipedia 22 september 2016
Research onion is je beste vriend Resource Hyperlink 00121 Research onion is je beste vriend De afstudeerconsultant 22 september 2016
Research Methods for Business Students Resource Hyperlink 00122 Research Methods for Business Students Saunders et al. 2015
Abductie Resource Hyperlink 00123 Abductie Wikipedia 30 september 2016
Inductie Resource Hyperlink 00124 Inductie Wikipedia 30 september 2016
Deductie Resource Hyperlink 00125 Deductie Wikipedia 30 september 2016
Wicked problem Resource Hyperlink 00126 Wicked problem Wikipedia
System dynamics Resource Hyperlink 00127 System dynamics Wikipedia 1 oktober 2016
EMM beeldtaal Resource Hyperlink 00136 EMM beeldtaal Hans de Bruin 2016
Thesaurus Zorg en Welzijn Resource Hyperlink 00198 Thesaurus Zorg en Welzijn Stimulanz 9 januari 2017
Power Thesaurus Resource Hyperlink 00199 Power Thesaurus Power Thesaurus 9 januari 2017
Simple Knowledge Organization System Resource Hyperlink 00200 Simple Knowledge Organization System W3C Semantic Web Deployment Working Group (SWDWG) 18 augustus 2009